شناخت رشته‌های تحصیلی چگونه به دست می‌آید؟
در ادامه بحث خود در این ستون، که به منظور راهنمایی داوطلبان مجاز به انتخاب رشته تحصیلی آزمون سراسری سال جاری تقدیم خوانندگان عزیز می‌شود، به رشته‌های تحصیلی و ابزارهای شناخت آن خواهیم پرداخت.
در این مرحله، داوطلب باید نسبت به شناخت صحیح و واقع‌بینانه از رشته‌های دانشگاهی مرتبط با گروه یا گروه‌های آزمایشی آزمون سراسری که در آن شرکت کرده است، اقدام نماید تا ضمن کسب آگاهی لازم و اطلاعات کافی در زمینه رشته‌های مورد نظر، با آمادگی کامل و به دور از هرگونه هیجان ممکن، اقدام به انتخاب رشته‌های تحصیلی در موعد مقرر نماید. به همین منظور، لازم است که داوطلب در همین مهلت انتخاب رشته، با یاری گرفتن از مواردی که به اختصار در سطور زیر توضیح داده خواهد شد و جمع‌بندی ماحصل شناخت خود از رشته‌های تحصیلی، که از طریق به کارگیری این موارد و ... کسب می‌کند، اقدام به انتخاب رشته نماید.
مجموعه آثاری که در مورد معرفی رشته‌های تحصیلی دانشگاهی تالیف یا تدوین گردیده‌اند، پرشمار نیستند، اما مطالعه همین عناوین محدود، غنیمت است و برای ما این فرصت را فراهم می‌آورد که در این وقت کم، با مطالعه آنها شناختی نسبی از رشته‌های مورد نظر خود را به دست آوریم و هنگام پر کردن فرم انتخاب رشته تحصیلی، مفاد این کتاب‌ها را مد نظر داشته باشیم؛ بدین منظور می‌توان با مراجعه به کتابخانه‌های عمومی یا دانشگاهی و همچنین کتابفروشی‌های معتبر، از عناوین منتشر شده در این زمینه اطلاع پیدا نمود و اقدام به تهیه و مطالعه آنها کرد.
از دیگر منابع قابل استفاده و بسیار مفید در زمینه انتخاب رشته‌های تحصیلی، پایگاه‌های اطلاع‌رسانی (سایت اینترنتی) دانشگاه‌های کشور است. خوشبختانه با گسترش روز افزون فناوری اطلاعات در کشور و به روز بودن این پایگاه‌ها، می‌توان با مراجعه به این پایگاه‌ها از آخرین اخبار و آگاهی‌های لازم در این زمینه بهره‌مند شد و اطلاعات لازم را در این زمینه کسب کرد.
مراجعه به سایت دانشگاه‌ها مزایای دیگری را برای داوطلبان نیز در بردارد؛ از جمله مهم‌ترین این موارد آن است که داوطلبان می‌توانند با پیشینه و تاریخچه تاسیس رشته‌های تحصیلی، گروه‌های آموزشی، دانشکده‌ها، پژوهشکده‌ها و مؤسسات تحقیقاتی وابسته به هر دانشگاه و خود دانشگاه و همچنین اعضای هیات علمی، گروه‌های آموزشی و دانشکده‌ها و مراکز وابسته به دانشگاه مورد نظر و عناوین و دروس و واحدهای درسی هر رشته و ... آشنا شده و اطلاعات سودمندی را در این موارد نیز حاصل کنند.
در مورد رشته‌های تحصیلی مورد علاقه نیز می‌توان با دانشجویان، استادان، فارغ‌التحصیلان یا شاغلان مرتبط با هر رشته، که آگاهی‌های کاملی راجع به رشته و اشراف لازم برای پاسخگویی به پرسش‌های داوطلبان در زمینه رشته تحصیلی، بازار کار رشته مورد نظر و ... داشته باشند، در این فرصت کوتاه مذاکره کرد و اطلاعات کاملی را در زمینه‌های موردنظر از آنها دریافت نمود.
همچنین داوطلب میتواند با مطالعه دقیق روی مجموعه‌ای از رشته‌های دانشگاهی مرتبط با گروه یا گروه‌های آزمایشی که در آن شرکت کرده، و با در اختیار قرار دادن اطلاعاتی که تاکنون راجع به شناخت این رشته‌ها کسب کرده است، به اعضای خانواده (پدر، مادر، خواهر یا برادر)، به مشورت با آنها پرداخته و از آنها یاری بجوید. تجربه تحصیلی سایر اعضای خانواده، به ویژه برادر یا خواهر بزرگتر، که به فاصله چند سال قبل از ما در یکی از رشته‌های تحصیلی مشغول به تحصیل بوده و در حال حاضر یا فارغ‌التحصیل رشته خود هستند و یا آنکه ترم‌های پایانی تحصیلات خود را می‌گذرانند، نیز میتواند در این زمینه مشاور خوبی برای ما بوده و در این امر راهگشا باشد؛ همچنان که تجارب و دستاوردهای پدر و مادر تحصیل کرده نیز در این مورد بسیار گرانبهاست و میتواند ما را در چگونگی انتخاب رشته صحیح یاری نماید.
برای آشنایی با رشته‌های تحصیلی مختلف می‌توان از تجارب و آموخته‌های دبیران و مشاوران آموزش و پرورش نیز سود برد؛ زیرا این افراد، به لحاظ مسؤولیت خطیری که در زمینه مسایل آموزشی در جامعه ایفا می‌کنند، می‌توانند در ارایه اطلاعات و آگاهی‌های مفید در مورد انتخاب رشته نیز به ما به بهترین شیوه ممکن یاری نمایند. این قشر از جامعه، به خاطر سر و کار داشتن با چندین نسل از دانش‌آموزان با روحیات مختلف، گنجینه پرحاصلی از تجارب ارزشمند در زمینه‌ها و گرایش‌های مختلف آموزشی و تحصیلی همراه خود دارند که میتواند سخاوتمندانه در اختیار داوطلبان آزمون‌های سراسری قرار گیرد و به آنها به طور قابل توجهی در زمینه انتخاب رشته یاری نماید.
علاوه بر موارد پیشگفته، استفاده از هر مورد دیگری که بتواند به شناخت و آشنایی بیشتر و آگاهانه‌تر ما از رشته‌های تحصیلی منجر شود، نیز در این زمینه مفید فایده خواهد بود.
حاصل بحث آنکه، از آنجایی که انتخاب رشته، موضوعی حیاتی در زندگی یک داوطلب آزمون سراسری به شمار می‌آید و با تمام ابعاد زندگی او سر و کار دارد، شناخت رشته‌های تحصیلی نیز ضرورت حیاتی و انکار ناپذیر برای داوطلبان به شمار می‌آید و باید، ضمن شناخت دقیق آنها، در نهایت دقت و به بهترین شیوه ممکن، انتخاب رشته کرد؛ چرا که یک انتخاب نادرست، میتواند بر آینده تحصیلی، شغلی و حتی گاهی بر زندگی خصوصی و شخصی داوطلب نیز تاثیرگذار باشد.
نکته مهم دیگر در زمینه آشنایی با رشته‌های تحصیلی، این است که نباید در حین انتخاب رشته، به رؤیاپردازی مشغول شد و از واقعیت‌های موجود راجع به هر رشته، دوری کرد؛ بلکه باید با واقع‌بینی، آینده‌نگری و دور اندیشی هر چه بیشتر در این مورد اقدام نمود تا به نتیجه مطلوب خود دست پیدا کرد.
آخرین بررسی‌های علمی و پژوهشی در مورد انتخاب رشته تحصیلی، بیان می‌کند آن دسته از داوطلبانی که براساس شناخت توانایی‌ها، مهارت‌ها، ارزش‌ها، استعدادها، علایق و ویژگی‌های شخصیتی خود، و همین طور با اشراف کامل بر رشته‌های دانشگاهی و در نظر گرفتن تناسب آن رشته یا رشته‌ها با صفات فردی‌شان، اقدام به انتخاب رشته می‌نمایند، بسیار موفق‌تر از کسانی هستند که فقط بر مبنای رتبه خود در آزمون سراسری و همچنین القایات دیگران، برای رسیدن به عناوین خاص و ... دست به انتخاب رشته تحصیلی می‌زنند؛ بنابراین، تنها به منظور قبولی در دانشگاه یا رسیدن به عناوین خاص، انتخاب رشته نکنید و علایق، توانایی‌ها و استعدادهای خود را در این انتخاب بسیار مهم زندگی‌تان، نیز در نظر داشته باشید.
موفق باشید
