تمرین تست‌زنی و مهارتهای آن
تمرین تست‌زنی و مهارتهای آن
یکی از کارهایی که شما داوطلبان عزیز در روزهای منتهی به آزمون سراسری باید انجام دهید، تمرینات تست‌زنی است. این تست‌زنی باید به صورت تست‌زنی سرعتی و دقیقاً در شرایطی شبیه کنکور انجام گیرد تا به نتیجه‌ای که ما از آن انتظار داریم، منتهی شود. تست‌زنی سرعتی شرایط و مقدماتی دارد که حتماً باید به آنها دقت کنید. برای اینکه بتوانید نتایج مطلوبی در آزمون‌های تستی و مخصوصاً کنکور کسب کنید، باید سه اصل اساسی را مدّ نظر قرار دهید. این اصول بترتیب عبارتند از: دانش، سرعت و دقت.
همه داوطلبان برای آمادگی در آزمون سراسری، از مدتی قبل مطالعه را شروع کرده و بسته به تلاش و جدّیتی که به خرج داده‌اند، الان در سطحی از دانش و اطلاعات لازم برای شرکت در کنکور هستند. قبل از ادامه بحث، توصیه ما به همه شما عزیزان داوطلب این است که بدون نگرانی از میزان مطالعه یا آمادگی خود برای کنکور و بدون استرس، در روزهای آتی فقط و فقط به ادامه مطالعه و آمادگی خود برای شرکت و حضور موفق در این آزمون مهم فکر کنید و حواشی را دور بریزید؛ زیرا پرداختن به حواشی و استرس ناشی از آن، تاثیر مخربی بر شما می‌گذارد و باعث می‌شود تا شما نتوانید بموقع از اطلاعات و مطالبی که خوانده‌اید، استفاده کنید؛ پس شاد و پُر امید و قبراق و همراه با توکل به خدا، آخرین قدم‌ها را هم بردارید. این را هم بدانید که مرحله تمرین تست‌زنی سرعتی، یکی از مراحل مهم آمادگی برای کنکور است، و اگر شما بتوانید در این مرحله خوب عمل کنید، تاثیر زیادی بر نتیجه کنکور خود خواهید گذاشت.
به خاطر داشته باشید که چهار عامل مؤثر برای افزایش سرعت عمل در تست‌زنی، مطالعه مفهومی و معنی‌دار کردن مفاهیم، شادابی و سرحال بودن، تمرین و رکورد‌گیری در تست‌زنی و تمرکز و آرامش است. همان‌طور که اشاره کردیم، تا الان، بخش مهمی از زمان برای مطالعه به منظور آمادگی در کنکور سپری شده است؛ اما شما میتوانید با تمرینات تست‌زنی صحیح و سایر کارهایی که باید در این مدت انجام دهید، تا حدود زیادی پیشرفت کنید.
به عنوان مقدمه کار و به منظور آماده شدن برای تست‌زنی سرعتی، حتماً مروری سریع از خلاصه‌ها یا آنچه که قبلاً زیر آنها خط کشیده‌اید، داشته باشید. ما خیلی وقت‌ها مطالعه نمی‌کنیم که چیز جدیدی را یاد بگیریم، بلکه بسیاری اوقات مطالعه می‌کنیم تا چیزهایی را که فراموش کرده‌ایم به خاطر بیاوریم. مرور سریع به شما اجازه می‌دهد تا در مرحله تست‌زنی سرعتی، بتوانید سریع‌تر به جواب برسید و تعداد گزینه‌های صحیح شما بیشتر باشد.
در زمان برگزاری آزمون سراسری، از هر سؤال به سؤال دیگری رفتن و از یک مطلب به مطلب دیگر فکر کردن، به سرعت عمل و تسلّط زیادی نیاز دارد. هدف از حل تست در این مرحله، تست‌زنی سرعتی و، در هفته‌های منتهی به کنکور، افزایش سرعت عمل، تسلط بر کنترل وقت و ایجاد نگاه جامع به دروس است. برای انجام این کار، بسته به برنامه خود، از دو هفته پایانی مانده به آزمون سراسری، بیشتر یا کمتر از این مدت، قبل از ظهر در شرایط کاملاً شبیه سازی شده، لباس بپوشید، پشت میز بنشینید، زمان بگیرید و هر بار، بترتیب از آزمون‌های جدید به قدیم، از خودتان آزمون بگیرید و پس از تمام شدن مهلت پاسخگویی، سؤال‌های حل نشده را، بدون در نظر گرفتن وقت، حل کنید و سپس بعد از ظهر همان روز، آزمون خود را بررسی کنید، اشکالات را در بیاورید و برای هر درس، قسمت هایی را که باید مجدداً مرور و جمع‌بندی شوند، علامت بزنید و براساس آن، برنامه مطالعه دو روز آینده‌تان را مشخص نمایید. برای پاسخ به اولین دسته تست‌ها، زمانی را برای خود در نظر نگیرید؛ اما بعد از زدن تست، اشکالات خود را بر طرف کنید و همه پاسخ‌ها، حتی پاسخ تست‌هایی را که به آنها جواب صحیح داده‌اید، با دقت مطالعه و بررسی کنید. شاید پاسخنامه، راه کوتاه‌تر و مناسب‌تری ارایه کرده باشد؛ در این صورت، آن راه حل را جایگزین راه حل خود کنید. این نکات به سرعت عمل ما خواهند افزود و با یادگیری تدریجی راه حل‌های کوتاه، بتدریج، الگوریتم تبدیل معلومات تشریحی به راه حل‌های کوتاه‌تر، در ذهن ما شکل می‌گیرد.
نگران بقیه قسمت‌ها هم نباشید؛ اگر مهم باشند در آزمون‌های بعدی از آنها هم تست می‌آید و به این ترتیب میتوانید آنها را نیز مطالعه کنید؛ در واقع اگر به دلیل کمبود وقت نتوانستید همه تست‌های یک درس را به طور کامل حل کنید، جای نگرانی نیست؛ چون میتوانید در آینده، به مناسبت‌های گوناگون، بخشی دیگر از تست‌های باقی‌مانده را حل کرده و کار قبلی را کامل‌تر کنید؛ به همین شکل، هم زمان درس مورد نظر دوره می‌شود و یادگیری ما هم به صورت پلکانی افزایش می‌یابد.
در واقع اگر برای تعیین نیاز خود در دروس اختصاصی، اینگونه عمل نمایید که در هر درس، بخشی از آن درس را بخوانید که بیشترین تعداد سؤالاتغلط یا «نزده» در آزمون مذکور از آن بخش یا فصل کتاب باشد، حال اگر شما در بازه سه روزهبعدی، تست مجموعه‌ای دیگری را از خود آزمون بگیرید، این بار، نیاز به مطالعه بخش‌هایدیگری از دروس را خواهید داشت، و بعد از اینکه چند بار به این نحو عمل کردید، خواهیددید که مهم‌ترین بخش‌های کتاب‌ها را، که بیشترین ضعف را در آنها داشته‌اید، مورد مطالعه قرارداده اید. اگر هنوز هم متقاعد نشده‌اید که این روش، بسیار مفید است، دست کم دو دوره این کار را انجام دهید تا در آزمون سوم (روز هفتم) متوجه شوید که چه تحولی دریادگیری شما ایجاد شده است. داوطلبان عزیز! توجه داشته باشید که نمی‌توان تعداد آزمون‌ها را برای همه داوطلبان یکسان دانست، بلکه بسته به میزان آمادگی داوطلبان و مباحثی که بعد از آزمون باید مرور و رفع اشکال شود، این تعداد متفاوت است، و ممکن است که داوطلبی در طی سه هفته، بیست آزمون و داوطلب دیگر در همین مدت، هفت آزمون را بررسی کند.
اگر نمره اولین دسته از تست‌های دروسی که قبلاً مطالعه کرده‌ایم، کمتر از چهل درصد باشد، تست زدن را متوقف می‌کنیم. در این روش، ادامه حل تست بی‌فایده است و پیشرفتی در کار نخواهد بود و باید دوباره برگردیم و مطالب خلاصه شده را به صورت دقیق‌تر و کامل‌تر از قبل بخوانیم. کسانی که خوب درس نمی‌خوانند و یکسره به سراغ تست‌ها می‌روند، عملاً وقت بیشتری را از دست می‌دهند.
در هنگام تست‌زنی سرعتی پیش از کنکور، سعی کنید که برخی از مهارتهای مربوط به تست‌زنی را هم حتماً فراگرفته یا تمرین کنید. این مهارت‌ها به شما کمک خواهد کرد تا در جلسه آزمون سراسری، با آرامش و سرعت بیشتری تست‌زنی کنید. از جمله این مهارت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- اولویت‌بندی دروس اختصاصی
بیشتر مشاوران و افرادی که کنکور موفقی را پشت سر گذرانده‌اند، معتقدند که سؤالات دفترچه را باید بترتیب پاسخ داد. شما نیز سعی کنید که این موضوع را در تمرین‌های تست‌زنی انجام دهید تا بعداً به صورت راحت‌تر بتوانید به تست‌زنی در کنکور مبادرت نمایید. بعد از اینکه تمام سؤالات ساده همه درس‌ها را جواب دادید و مطمین شدید که دیگر سؤال ساده‌ای برای جواب دادن وجود ندارد، مدت مشخصی را بسته به زمان باقی‌مانده (مثلاً نیم ساعت) برای درس‌های دارای ضریب بالاتر (مثلاً درس‌های ضریب چهار) کنار بگذارید و سعی کنید که به سؤالات بیشتری از آن درس‌ها تا حد امکان جواب دهید.
2- توجه به درس‌های با انحراف معیار منفی بالا
درس‌هایی که خیلی‌ها از آنها بیزارند و اصلاً در کنکور به آنها اعتنایی نمی‌کنند، می‌توانند برای شما الهه شانس باشند؛ مثلاً در گروه آزمایشی علوم انسانی، داوطلبان از تست‌های ریاضی بیزارند. در گروه آزمایشی علوم تجربی، درس‌های ریاضی و فیزیک کمتر طرفدار دارد. در گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی نیز، درس شیمی کمتر طرفدار دارد. هنگام تمرین تست‌زنی سرعتی سعی کنید به این درس‌ها توجه کنید و به هر چند تست که میتوانید از این دروس جواب دهید، پاسخ دهید. پرداختن به این موضوع باعث خواهد شد تا وضعیت شما در میان سایر داوطلبان بهتر شود؛ البته اگر این درس‌ها را اصلاً مطالعه نکرده‌اید، نگران نباشید و تمرکز خود را روی درس‌های دیگر قرار داده و وقت خود را به آن دروس اختصاص دهید.
3- لازم نیست که همه مطالب یک تست را بدانید
برای پاسخ دادن به بعضی از تست‌ها، نیاز به دانستن همه مطالب مورد نظر طراح نیست و فقط با دانستن بخشی از تست، میتوانید گزینه‌های نادرست را از درست جدا کنید و خود را به جواب صحیح برسانید؛ پس، از همین الان سعی کنید تا این مهارت را در خود پرورش داده یا بالا ببرید؛ زیرا میتوانید با دانستن بخشی از تست و دقت در نکته خواسته شده، جواب را پیدا کنید.
4- پرهیز از استفاده از راه حل‌های طولانی
معمولاً در درس‌های فیزیک و شیمی و ریاضی، که سؤالات کنکور به صورت مساله است، جواب‌ها نیاز به راه حل‌های طولانی ندارند و عمدتاً یک یا دو نکته خاص مورد نظر طراح هستند؛ بنابراین، هنگام حل این تست‌ها، اگر دیدید که به محاسبات طولانی و استفاده از فرمول‌های زیاد نیاز است، بلافاصله باید متوجه شوید که از نکته مورد نظر طراح دور افتاده یا در جایی اشتباه کرده‌اید. در بسیاری از موارد نیز شکل کشیدن یا عدد گذاری در سؤالات ریاضی در رسیدن به جواب صحیح، کمک زیادی می‌کند؛ پس این نکات را نیز به خاطرتان بسپرید و طبق آن به تمرینات تست‌زنی خود ادامه دهید.
نکته دیگری که در اینجا می‌توان عنوان کرد، این است کهبسیاری از دوستان، وقتی به سؤال دشواری برخورد می‌کنند، از اینکه می‌توانند آن را به طور کامل حل کنند، خوشحال می‌شوند. آنها بعد از فرمول‌نویسی و جای‌گذاری اعداد، به اندازه کافی به محاسبات و عملیات اهمیت نمی‌دهند و وقتی به جواب نزدیک می‌شوند، خوشحال از رسیدن به جواب نهایی، بعضی از محاسبات ساده را دست کم می‌گیرند و با یک لحظه غفلت، در پیدا کردن جواب نهایی اشتباه می‌کنند. یادتان باشد که در تست، پیدا کردن راه حل کافی نیست؛ بلکه رسیدن به جواب آخر است که مهم است.
5- موکول نکردن انتخاب جواب به بعد
وقتی روی یک تست انرژی گذاشتید و برای یافتن جواب آن فکر کردید و نهایتاً به دو گزینه تردیدی رسیدید، با خود نگویید که بعداً اگر به سراغ آن بیایید شاید راه بهتری به ذهنتان برسد؛ بلافاصله جواب را همان موقع انتخاب کرده و به احساس اولیه خود در مورد جواب عمل کنید. رد شدن از تست و بازگشت دوباره به آن، مستلزم صرف وقت اضافی و بررسی دوباره تست است؛ بدون اینکه اطلاعات اضافه‌تری به شما بدهد یا شک شما را برطرف سازد.
6- تکنیکی تست بزنید
سعی کنید که به تکنیک‌های شناسایی گزینه‌های متضاد و مشابه و نیز تکنیک‌های شناسایی گزینه‌های انحرافی مسلّط باشید؛ در عین حال، باید سعی کنید که به جای صرف وقت برای علامت زنی بی‌هدف گزینه‌ها فقط بر مبنای احتمال و حدس، ابتدا به صورت یورشی و تهاجمی به شکار گزینه‌های ساده در کل سؤالات بروید و این شکارهای پر ارزش و در عین حال ساده و سهل‌الوصول را بی‌جهت از دست ندهید، و بعد از اینکه به سؤالات ساده جواب دادید، دیگر سؤالات را با علامت‌های ضربدر، به علاوه و منفی علامت گذاری کرده و در دور بعدی، روی برخی از سؤالات، بیشتر فکر کرده و از بعضی از آنها بسرعت بگذرید. انجام این کار باعث می‌شود تا زمان شما به آسانی از بین نرود.
بعضی اوقات از شما خواسته می‌شود که درستی یک جواب را در چهار فرمول داده شده، بررسی کنید. یکی از تکنیک‌های تست‌زنی این است که به جای حل کامل محاسبه جواب، جواب‌های داده شده را در فرمول قرار دهید و ببینید که آیا تساوی داده شده برقرار می‌شود یا خیر.
7- امان از بی‌دقتی !
یکی از مشکلات بسیار شایعی که داوطلبان در تست‌زنی دچار آن می‌شوند بی‌دقتی است. بی‌دقتی، یک مشکل مهارتی است و با کمی تمرین میتوانید آن را برطرف کنید. بهتر است که موارد مربوط به بی‌دقتی خود را در دوره تست‌زنی تمرینی یادداشت کرده و با تمرین، در رفع آن تا زمان برگزاری کنکور تلاش کنید. از جمله شایع‌ترین بی‌دقتی‌ها می‌توان به تمرکز نداشتن، نخواندن تمام گزینه‌ها، اشتباه کردن در محاسبات ساده مانند ضرب و تقسیم، انتخاب گزینه غلط به جای جواب (مثلاً زمانی که پاسخ سؤال عدد 3 باشد، به جای انتخاب گزینه 2 که جواب 3 دارد، گزینه 3 انتخاب می‌شود)، تطبیق ندادن شماره پرسشنامه با دفترچه سؤالات و ... اشاره کرد.
8- هیچ وقت دیر نیست
اگر فقط یک روز به آزمون سراسری باقی مانده، هرگز نگویید که مطالعه دیگر بی‌فایده است و شما شانسی برای قبولی در این آزمون ندارید؛ در حقیقت، باید زمان ارایه شده در کنکور، بسیار کمتر از زمان لازم برای پاسخگویی به همه سؤالات باشد و سختی و مشکل بودن برخی از سؤالات، بسیار بیشتر از حدی باشد که بتوان همه آنها را در مدت تعیین شده جواب داد. در این حالت، دیگر استفاده از واژه "بی‌فایده" برای مطالعه، بی‌معناست؛ زیرا حتی یک نیم نگاه به یک صفحه کتاب، می‌تواند در رساندن شما به جواب یک تست، تعیین کننده باشد.
9- اعتماد به نفستان را تقویت کنید
میزان اعتماد به نفس می‌تواند بر درصد پاسخ‌دهی به تست‌های کنکور نیز مؤثر باشد. افرادی که از اعتماد به نفس بالایی برخوردارند، احتمال بیشتری دارد تا به تست‌هایی که در جواب آنها دچار شک هستند بیشتر پاسخ درست دهند؛ از طرف دیگر، افراد دارای اعتماد به نفس پایین، احتمال بیشتری دارد که در هنگام مرور پاسخ ها به درستیِ آنها شک کنند و این پاسخ‌ها را عوض کنند؛ پس سعی کنید که بدون استرس و اضطراب و با تکرار این موضوع که تلاش خود را کرده و میتوانید از همه آنچه که قبلاً مطالعه کرده‌اید بهره ببرید، به مطالعه تست‌ها و جواب دادن به آنها بپردازید. این مهارت را نیز باید از همین الان تمرین کنید تا اگر در جلسه آزمون سراسری، مساله‌ای باعث اتلاف وقت شما شد یا هر مشکل دیگری پیش آمد، شما بدون اینکه دچار استرس شوید به آزمون خود ادامه دهید. برای اینکه اعتماد به نفستان را بالا ببرید، خودتان را تصور کنید که در جلسه آزمون سراسری هستید و همه سؤالات برای شما آسان است، و یا اینکه با سؤالات سختی مواجه شده‌اید و در حالی که دیگر داوطلبان نمی‌توانند به آنها پاسخ بگویند، شما براحتی به آن سؤالات جواب می‌دهید.
