عربی، آسان است اگر ...

عربی، دومین درس دفترچه‌ عمومی آزمون سراسری است که در میان بیشتر داوطلبان، چندان جایگاه دوست داشتنی و خوبی ندارد. خیلی از داوطلبان با این درس مشکل دارند و وقتی اسم عربی می‌آید، بعضی‌ها، چهار ستون بدنشان می‌لرزد! گروهی، اخم‌هایشان درهم می‌رود و از نظر برخی از داوطلبان هم، امان از عربی و سختی‌هایش! اما کافی است که پای اظهار نظر گروه دیگری از داوطلبان نیز بنشینیم. از نظر آنان، اگر درس عربی، طبق اصول درست مطالعه این درس خوانده شود، واقعاً درس چندان سختی نیست؛ بلکه شیرین و جذاب نیز هست. اگر جزو این دسته از داوطلبان هستید به شما تبریک می‌گویم، و اگر از جمله داوطلبانی هستید که به دلیل سختی عربی از مطالعه آن صرف‌نظر کرده‌اید، باید اشاره کنیم که عربی درس مهمی است و با وجود اینکه ضریب 2 دارد، اما به دلیل اینکه بسیاری از داوطلبان در نحوه مطالعه و تست‌زنی این درس مشکل دارند و نمی‌توانند درصد خوبی در کنکور در این درس کسب کنند، گروهی که در این درس، چند تست درست بیشتر در مقایسه با دیگران می‌زنند، می‌توانند رتبه قابل قبول‌تر و بهتری به دست آورند.

اگر برای شما هم، مانند بسیاری دیگر از داوطلبان، کسب رتبه خوب و رسیدن به آرزوها و اهداف مورد نظرتان ارزشمند است، حتماً به درس عربی به عنوان یک درس مهم توجه داشته باشید. برخی از شما حتماً با خودتان می گویید که «من در این درس ضعف دارم و الان چطور می‌توانم نتیجه خوبی در این درس بگیرم؟» در جواب شما باید بگوییم که اگر از همین الان و طبق اصولی که در این مقاله اشاره می‌کنیم، درس عربی را جزو برنامه مطالعاتی خود بیاورید، حتماً می‌توانید در آن، نتایج بسیار خوبی را کسب کنید. ما افرادی را در سال‌های قبل داشته‌ایم که در همان سال برگزاری کنکور، عربیِ خود را با تلاش و کوشش تقویت کرده و به حد بسیار خوبی رسانده‌اند.

 حتماً این سؤال پیش می‌آید که اگر بخواهیم درس عربی را به خوبی برای کنکور مطالعه کنیم، اول چه چیزی را باید بخوانیم و از کجا شروعکنیم. برای پاسخ به این سؤال، لازم است که بدانید سؤالات عربی در کنکور شامل چند قسمت است: ترجمه،‌ درک مطلب و قواعد.

1-    بخش اول، ترجمه، که تقریباً شامل هشت سؤال است و ترجمهعربی به فارسی، ترجمه فارسی به عربی(تعریب) و سؤال از مفهوم جمله یا عبارت را در بر می‌گیرد.

2-    بخش دوم، درک مطلب است که تقریباً 9 سؤال را در بر می‌گیرد و شامل سؤالات از متنو تشکیل (حرکت‌گذاری) و تجزیه و ترکیب (التحلیل الصرفیوالاعراب) است.

3-    بخش سوم، مربوط به قواعد عربی دو و سه است که شامل سؤالات اعلال، مرفوعات، منصوبات و  سؤالاز انواع اعراب واعراب فعل مضارع و صفت و مضاف الیه و... می‌شود.

اگر به این بودجه بندی توجه کنید، متوجه خواهید شد که اگر هشت سؤال ترجمه و چهار سؤالدرک مطلب را، که همگی مربوط به دانستن ترجمه است، با هم جمع کنیم، این سؤالات حدود پنجاه درصد از سؤالات عربی را در آزمون سراسری بر می‌گیرد؛ البته حتماً می‌دانید که گاهی پاسخگویی به قواعد نیز، مستقیم یاغیرمستقیم، با دانستن ترجمه ارتباط دارد؛ با وجود این، ارزش ترجمه و درک واژگان،ارزشی بیش از پنجاه درصد را داراست. به همین خاطر، به شما داوطلب عزیز پیشنهاد می‌کنیم که کار خواندن عربی را باترجمه شروع کنید و تا آخر، مطالعه و تست و تمرین و ... را در این قسمت رها نکنید.

به عنوان گام اول در ترجمه، سراغ انواع فعل ها بروید و سعی کنید که به آن افعالتسلّط کافی پیدا کنید و پس ازمرور افعال، شروع به تست زدن نمایید و اشکالات و نقاط ضعف خود را پیدا کنید و تا آنجاکه می‌توانید، دایره فراگیری لغات خود را افزایش دهید، و اگر می‌خواهید در ترجمه واقعاً موفق باشید سعی کنید که هر وقتی هر تست عربی را می‌بینید، به لغات آن توجه ویژه‌ای داشته باشید و آنها را به خاطر بسپارید. پساز مدتی این کلمات، عبارات و واژگان تکرار می‌شود و به این صورت، شما می‌توانید در ترجمه متون عربی موفق شوید.

در گام دوم باید به سراغ متون درک مطلب بروید. این متن‌ها، علاوه بر فعل‌ها، شامل لغات مهم دیگر نیز هستند. خواندن این درک مطلب‌ها توانایی شما را در ترجمه متونی که در کنکور داده می‌شود، بالا خواهد برد؛ پس با حوصله، همه لغات مشکل را بیابید و یاد بگیرید. برای انجام این کار، به صورت آهسته وپیوسته، هفته‌ای یک تا سه متن درک مطلب بخوانید و سعی کنید که به آن مطالبتسلّط پیدا کنید. پس از مدتی که به خواندن و ترجمه درک مطلب پرداختید، متوجه می‌شوید که چقدر درک مطلب برایتان راحت‌تر و آسان‌تر شده است. علت آن هم تکراری بودن بسیاری از لغات و فعل‌هاست.

دو نکته‌‌ای که شما داوطلب عزیز در زمینه ترجمه متون عربی باید بدانید، این است که در عربی، با دانستن ریشه یک فعل و زمانی که یک فعل در آن صرف شده است، می‌توانید در ترجمه بسیار پیشرفت کنید؛ افزون بر آن، در عربی، بسیاری از لغات مشتق هستند؛ یعنی ریشه فعلی دارند و کافی است که شما همان سه حرف اصلی تشکیل دهنده یک کلمه را بدانید؛ به این ترتیب، موفق خواهید شد که با سهولت و به آسانی، معنی کلمه را حدس بزنید. نکته دوم آنکه در عربی برای حفظ معنی کلمات، می‌توانید از جعبه «لایتنر» استفاده کنید. این ابزار به شما کمک خواهد کرد تا یادگیری ماندگاری داشته باشید و کلمات برای همیشه در ذهنتان باقی بماند؛ البته، استفاده از جعبه «لایتنر» در عربی نیز، مانند بیشتر دروس، به اینجا ختم نمی‌شود و شما می‌توانید در قواعد و سایر بخش‌های عربی هم از «لایتنر» استفاده کنید.

مرحله سوم یادگیری درس عربی، مربوط به قواعد این درس است. در این مرحله سعی کنید که با خود رو راست باشید و ببینید که چقدر از قواعد عربی را می‌دانید و چه مقدار آن برای شما نامفهوم است. پاسخ به این سؤال، بسیار مهم است؛ چون قواعد عربی در بیشتر موارد به صورت زنجیروار به هم پیوسته است؛ مثلاً بحث فعل و انواع آن، که در عربی راهنمایی آمده است، نقش مهمی در یادگیری شما در نحوه ساختن فعل امر و اسم فاعل، اسم مفعول و ... دارد.

     اگر واقعاً در قواعد ابتدایی و اولیه مشکل دارید، اصلاً اشکالی ندارد که سری به جزوات و کتاب‌های راهنمایی خود بزنید و آنها را دوباره مطالعه کنید تا هم بهتر و هم با سهولت بیشتری قواعد دبیرستان را یاد بگیرید؛ پس از انجام این کار و فراگیری مقدمات، خلاصه‌ای از قواعد را تهیه کنید و در آن، نکته‌های خیلی مهم و استثناها را یادداشت کنید و پس از آن سعی کنید که تست آنموضوع را بزنید؛ البته باید توجه کنید که در ابتدا ده تا پانزده تست را انتخاب کرده و هر یک از آن تست‌هارا در زمان کمتر از یک دقیقه بزنید و سپس برای هر تست زده شده، درصد بگیرید و بعد از آن، بامراجعه به پاسخنامه، اشکالات و نقاط ضعف را خود پیدا کرده و سعی کنید که با مراجعه بهقواعد خلاصه شده یا قواعد مفصل در کتاب، مطالب را در ذهن خود تثبیت نمایید. در این حالت است که شما کمکم به قواعد عربی تسلّط پیدا می‌کنید. اگر در یادگیری قواعد در این مرحله هنوز مشکل داشتید، دوباره به سراغ جزوه و کتاب‌هایتان بروید یا از دوستان و معلمتان کمک بگیرید؛ اما هیچ یک از قواعد را بدون یادگیری یا با یادگیری ناقص رها نکنید؛ زیرا در عربی، فراگیری بسیاری از قواعد، در یادگیری قواعد بعدی مؤثر هستند و نقص در یادگیری هر یک باعث می‌شود که شما قواعد بعدی را نیز نتوانید به خوبی و به صورت کامل یاد بگیرید. بعد از رفع اشکال کامل به سراغ تست‌های بعدی بروید و کار خود را همین طور ادامه دهید.

کار دیگری که برای یادگیری بهتر قواعد می‌توانید انجام دهید، این است که قواعدی را که در مرحله‌ اول یاد گرفته‌اید، روی متن پیاده کنید؛ یعنی متن درس را تجزیه و ترکیب کنید؛ مثلاً اگر در درس استثناء هستید، «مستثنی» و «مستثنی‌منه»ها را در متن درس پیدا کنید و ترکیب کنید. آن قدر این کار را انجام دهید تا با قواعد آن درس کاملاً آشنا شوید. بعد از یادگیری قواعد و ترجمه، نوبت به تمرین‌ها می‌رسد. سعی کنید که تمرین‌های کتاب را خودتان بدون نگاه کردن به جزوه‌ حل کنید؛ حتی می‌توانید که کمی آنها را تغییر داده و باز هم حل کنید؛ به‌طور مثال، در مبحث اعلال، فعل معتل ناقص را تبدیل به اجوف کنید و بار دیگر در ذهنتان به سؤال پاسخ دهید.

مرحله آخری که در مطالعه عربی برای کنکور باید انجام دهید این است که تست‌های جامع را در زمان مقرر شده در کنکور بزنید و معلومات، سرعت و مهارت خود را بسنجید. انجام این کار باعث می‌شود تا آمادگی خود را در زمان‌بندی خاص تجربه نمایید و بتوانید تسلّطتان بهاطلاعات را با زمان بندی، هماهنگ کنید.در این زمان به خودتان یاد بدهید که با هماهنگی زمان و اطلاعاتتان، از تست‌های سخت بگذرید تا بتوانید تمام سؤالات را بخوانید و از معلوماتتان حداکثر استفاده را ببرید.

علاوه بر مطالبی که در بالا به آن اشاره شد، در خواندن درس عربی به نکات زیر توجه داشته باشید:

1-    در درس عربی نزدیک به هشتاد درصد سؤالات از قواعد و صرف و نحو زبان عربی مطرح می‌شود و بقیه پرسش‌ها از ترجمه لغات و متون عربی و ... است؛ پس حتماً به بودجه‌بندی سؤالات توجه کنید و، اگر تازه تصمیم به مطالعه این درس گرفته‌اید، با توجه به نقاط قوت و ضعف و توان مطالعاتی خود برنامه‌ریزی کنید.

2-    خواندن قواعد را از پایه شروع کنید و آنها را برای خود همراه با مثال خلاصه نویسی نمایید.

3-     به لغت‌آموزی در این درس توجه داشته باشید؛ زیرا با لغت آموزی خوب می‌توانید در زمان پاسخگویی به سؤالات صرفه‌جویی کنید؛ به علاوه، این عمل، دقت شما را در قسمت‌های دیگر زبان عربی افزایش خواهد داد.

4-    از لغات و اصطلاحات مشکل فیش برداری کنید.

5-    در درس عربی به اعراب کلمات (منصوب، مرفوع، مجرور و مجزوم) دقت ویژه داشته باشید.

6-     فراموش نکنید که شرط مهم و اساسی ماندگاری مطالب در ذهن، مرور آنها به صورت مداوم است. بهترین مرور، به ترتیب، یک روز، یک هفته و یک ماه پس از اولین مطالعه است.

7-    عربی را به صورت پیوسته بخوانید؛ یعنی هر گاه شروع به مطالعه این درس نمودید، تا زمان برگزاری کنکور، این مطالعه را به طور پیوسته ادامه دهید.

8-    در هنگام تست زنی یا در هنگام بررسی تست‌ها، هر چهار گزینه را مورد بررسی قرار دهید و گزینه‌های غلط را با بیان دلیل اشتباهات آنها کنار بگذارید. با انجام این کار، شما عملاً چهار تست را حل کرده‌اید.

9-    نگاه کردن به پاسخ‌های تشریحی سؤالات عربی، بعد از پاسخ دادن، بسیار لازم است و در فراگیری این درس خیلی به شما کمک خواهد کرد؛ هر چندت به تست‌ها درست پاسخ داده باشید. توجه کنید که هنگام مطالعه پاسخ‌های تشریحی، باز هم هر چهار گزینه را بررسی کنید.

10- اگر قواعد عربی را درس به ‌درس نمی‌خوانید و آنها را نهاآبه صورت موضوعی مطالعه می‌کنید، حتماً سعی کنید که درس‌های کتاب را نیز در زمان خود مطالعه کنید.