با «فیزیک» کنار بیابید

درس فیزیک در آزمون سراسری گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی، پس از درس ریاضیات، دارای بالاترین ضریب و پر امتیازترین آنهاست. به دلیل امتیاز بالا و اهمیت آن برای موفقیت در آزمون سراسری، باید در تعیین ساعات مطالعه و تمرین این درس، برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشید و برای مطالعه کامل آن تلاش نمایید تا اگر قصد قبولی در یک رشته مهندسی و دانشگاه خوب را دارید، خود را برای کسب درصد بالایی در این درس آماده کنید. 

     با اینکه فیزیک، درس بسیار مهمی است، اما بسیاری از داوطلبان آن را جزء درس‌های مشکل می‌دانند؛ ولی توجه داشته باشید برخلاف ظاهر سختی که این درس دارد، اگر با آن همراه شوید و در هنگام مطالعه به مفاهیم درس توجه کنید و با آن کنار بیایید! این درس برای شما جزو دروس شیرین و به یادماندنی خواهد شد؛ در واقع، شما می‌توانید مطالعه این درس را برای خود آسان و راحت نموده و از آن نمره خوبی را کسب کنید.

       مطالعه دقیق و اصولی درس فیزیک، مستلزم این است که این درس را در سه مرحله و با دقت بخوانید:

1ـ مطالعه اولیه    

مانند همه درس‌ها، درس فیزیک را نیز باید یک یا چند بار، بسته به توان و آمادگی قبلی‌تان در این درس، مطالعه کنید. بسیاری از داوطلبان، با تصور اینکه فیزیک درسی مشکل است، سعی می‌کنند تا با جمع آوری جزوات مختلف به مطالعه این درس بپردازند؛ اما باید بدانید که در آغاز اصلاً نیازی به انجام این کار نیست و شما باید اساس کار خود را در مطالعه درس فیزیک، روی کتاب درسی و موضوعات مطرح شده در آن بگذارید و سپس، در صورت لزوم، به جزوات دیگر مراجعه کنید. می‌توانید استفاده از جزوات را برای مطالعه تکمیلی و آموختن اطلاعات بسیار ریزی که ممکن است در آزمون سراسری مطرح شود، اختصاص دهید. انجام این کار، مخصوص داوطلبانی است که مباحث کتاب را به خوبی یادگرفته‌اند و نیز وقت کافی برای پرداختن به این موضوعات را دارند. یکی از کارهای مهمی که همه شما داوطلبان در مطالعه درس فیزیک باید به آن توجه داشته باشید، این است که در درس فیزیک، به جای مطالعه ترتیبی فیزیک یک، دو، سه و ... مباحث را به صورت موضوعی مطالعه کنید؛ مثلاً وقتی که می‌خواهید بحث مکانیک را بخوانید ابتدا به سراغ فیزیک دو بروید و مبحث مکانیک را در آنجا بخوانید و مسایل مربوط به آن را حل کنید و سپس مبحث مکانیک را در فیزیک پایه‌های دیگر مطالعه کنید. با انجام این کار، هم در زمان صرفه جویی کرده و هم به علت اینکه مباحث پایه‌ای را خوانده‌اید، در بحث جدید نیز یادگیری بیشتری خواهید داشت.

      از چند سال قبل، طراحان درس فیزیک سعی می‌کنند تا برای این درس، سؤالات مفهومی طرح نمایند. این موضوع باعث می‌شود تا داوطلبانی که واقعاً مباحث را به خوبی خوانده و آنها را یاد گرفته‌اند، به سؤالات پاسخ دهند؛ به این ترتیب و به عنوان مثال، قبلاً یک دانش‌آموز برای تسلط بر فصل حرکت شناسی در مبحث مکانیک باید حداقل 30 تا 40 نکته کنکوری را حفظ می‌کرد، ولی اکنون احاطه بر مطلب درسی به اضافه چند نکته اساسی، می‌تواند به تست‌زنی خوب در این درس کمک بسیار زیادی کند؛ ضمن آنکه شما باید ابتدا مطالب را به صورت مفهومی و کامل یاد گرفته و سپس از نکات تستی استفاده کنید؛ بنابراین، از درک عمیق و مفهومی فیزیک غافل نشوید و هرگز یک مفهوم فیزیک را، با ژرفایی که دارد، در حد یک تعریف خشک پایین نیاورید.

    حتماً برخی از شما داوطلبان عزیز می‌پرسید که منظور از مفهومی خواندن فیزیک چیست و چگونه باید این کار را انجام داد. در پاسخ می‌گوییم که شما داوطلب گرامی برای مفهومی خواندن باید، به جای حفظ نکات و فرمول‌های غیر لازم، روش‌های حل مساله را یاد بگیرید و برای شروع مطالعه، متن کتاب درسی و حل مثال‌ها و تمرین‌های آخر فصل کتاب درسی را در سر لوحه کار خود قرار دهید. تعداد سؤالات فیزیک نامحدود است، ولی تیپ‌های موجود برای هر بحث، محدود است؛ بنابراین، مفاهیم مرتبط با هر تیپ و روش‌های حل مربوط به آن را کاملاً یاد بگیرید و برای هر تیپ، تمرین‌های زیادی را حل کنید. در شروع مطالعه صبور باشید. اگر داوطلبی هستید که در این درس ضعیف هستید یا احساس می‌کنید که آن طور که باید، نمی‌توانید به صورت اصولی این درس را مطالعه کنید، مطمین باشید که با کمی پشتکار و جدیت می‌توانید نتیجه قابل قبولی را در این درس کسب کنید. یکی از راه‌های موفقیت در این درس، حل تمرین‌های زیاد برای هر مبحث است. باید بدانید که میزان موفقیت شما، بستگی به حجم تمرین شما در این درس دارد.

     نکته بسیار مهم دیگری که در مطالعه فیزیک، حتماً باید به آن توجه داشته باشید، این است که برای پاسخگویی به برخی از سؤالات این درس، لازم است تا بعضی از محاسبات ریاضی را به خوبی بدانید؛ زیرا ممکن است، به دلیل ضعفی که در محاسبات ریاضی دارید، نتوانید از عهده حل مساله برآیید؛ پس توصیه می‌کنیم تا فرصت باقی است، در قسمت‌هایی از ریاضیات (مثل برآیند و تفاضل بردارها، تجزیه بردار به دو مؤلفه، رابطه فیثاغورث، حل مثلث، روابط مثلثاتی و ...) که در حل مسایل فیزیک کاربرد بیشتری دارند، مطالعه و تمرین داشته باشید.

    در مطالعه درس فیزیک، به مبحث مکانیک توجه خاصی داشته باشید؛ زیرا مبحث مکانیک، 20 تا 25 درصد پرسش‌ها را به خود اختصاص داده است و تسلط بر این بخش، می‌تواند به تنهایی باعث کسب درصد قابل قبولی در این درس برای شما گردد. بهتر است که قبل از شروع مطالعه مبحث فشار و مکانیک، موضوع فیزیک و اندازه‌گیری را کاملاً یاد بگیرید؛ مثلاً به طور تقریبی، هر دو سال یک بار، یک تست از چگالی می‌آید و منظور از طرح این تست در کنکور، تبدیل واحدها در آن است.

      پس از اینکه هر یک از مباحث را مطالعه کردید، به سراغ تمرین‌های آن مبحث بروید و تا می‌توانید، تمرین‌های بیشتری از آن مبحث را حل کنید. مقدار وقتی که برای هر مبحث می‌گذارید، بسته به وقت، توان و میزان یادگیری شما و اهمیت آن مبحث است. پس از حل تمرین‌ها، تمرین‌های سخت را علامت زده و در مرورهای بعدی، دوباره آنها را حل و بررسی کنید. در مطالعه اولیه می‌توانید از تست‌های کنکور نیز برای تمرین استفاده کنید.

2ـ مرور

مرور کردن، کلید تثبیت اطلاعات در هر درسی در کنکور است. اگر به عنوان یک داوطلب کنکور، درسی را بخوانید، اما آن درس را مرور نکنید، مطمین باشید که نمی‌توانید نتیجه مطلوب و قابل قبولی را در درس مورد نظر کسب کنید. درسی مانند فیزیک، به دلیل مباحث متفاوتی که دارد، نیازمند مرورهای مختلف است تا مطالب آن یادآوری شده و فراموش نشوند. برای مرور بهتر و اصولی‌تر، سعی کنید که پس از هر بار خواندن، از نکات و فرمول‌های مهم یادداشت‌برداری کنید و برای مرور از این یادداشت‌ها استفاده کنید. کار بسیار مفیدی که می‌توانید انجام دهید، این است که یادداشت‌های خود را به صورت مبحثی جمع‌آوری کنید تا هنگام مطالعه، تمام مطالب مهم مربوط به یک مبحث را کنار هم داشته باشید.

     در این درس نیز، مانند بسیاری دیگر از دروس، باید چند مرحله مرور را در برنامه‌ریزی خود بگنجانید. بهتر است که مرور اصلی و نهایی را برای ایام بعد از عید در نظر بگیرید. تا آن زمان، کل مطالب یا بخش مهمی از آن را فراگرفته و احتیاج دارید تا مطالب را به طور کامل در ذهن خود تثبیت کنید و برای انجام این کار، نیاز به مرور نهایی و جامع دارید؛ اما در طی مدت مطالعه، قبل از مرور جامع نیز شما نیاز به مرورهای مختلف دارید. انجام این کار برای آن است تا شما بتوانید مباحثی را که هر هفته در این درس مطالعه می‌کنید، به خوبی یاد گرفته و به حافظه خود بسپارید. اینکه ساعات مطالعه و مدت آن در برنامه چقدر باشد، به شما و میزان یادگیری‌تان بستگی دارد. می‌توانید بعد از هر دفعه مطالعه این درس یا پس از مطالعه کل مبحث، به مرور آن بپردازید. مهم این است که مرور را در برنامه مطالعاتی خود گنجانده باشید.کار دیگری که در مرور این درس می‌توانید انجام دهید این است که تست‌هایی را که به عنوان تمرین حل کرده بودید و از نظر شما سخت بوده است و نمونه‌های مشابه آن را نیز در مرورهایتان قرار دهید تا بتوانید تسلط بیشتری بر درس پیدا کنید.

3ـ تست‌زنی

یکی از کارهایی که شما داوطلب عزیز برای موفقیت در درس فیزیک باید انجام دهید، این است که با تست‌های تمرینی و سپس سرعتی در این درس، خودتان را محک زده و نقاط قوت و ضعفتان را دریابید. اگر نگاهی گذرا به پرسش‌های فیزیک در آزمون سراسری سال‌های گذشته داشته باشید، خواهید دید که اکثر پرسش‌های این درس، تکراری هستند؛ یعنی در حدود 70 تا 80 درصد این پرسش‌ها، مشابه پرسش‌های کنکور سال‌های قبل هستند؛ پس حتماً به عنوان تمرین تست‌زنی، بررسی تست‌های کنکور سال‌های قبل را در این درس، نیز در برنامه خود بگنجانید.در مبحث مکانیک، برای یادگیری بهتر، تا می‌توانید، تست‌های متنوع و مسایل مختلف را، که در سطح کتاب درسی است، حل کنید.

     برای هر مبحث، با توجه به اهمیت آن و وقتی که دارید، بین 40 تا 50 تست انتخاب کنید. اگر مبحثی را به طور کامل نخواندید، به حل تست‏های تمرینی مربوط به آن نپردازید. در انتخاب تست‏های تمرینی، اولویت با تست‏های آزمون‌های سراسری سال‏های گذشته است؛ چون هم استاندارد هستند و هم تمام مطالب درسی را پوشش می‏دهند. در ابتدا، که به حل تست می‌پردازید، زمان را در نظر نگیرید و فقط خودتان را در میزان یادگیری‌ در تست‌زنی سؤالات آن مبحث محک بزنید و تست‌زنی سرعتی را به خرداد ماه محول کنید. تست‏هایی را که حل نکرده یا غلط حل کرده‌اید، حتماً علامت‏گذاری کنید؛ زیرا در این تست‏ها ضعف دارید و باید آن ضعف‏ها را برطرف کنید. در زمان مرور یک مبحث از درس فیزیک، به سراغ تست‌هایی که قبلاً به آنها پاسخ غلط داده یا اصلاً نتوانسته‌اید حل کنید، بروید. اگر باز هم در حل برخی از این تست‌ها مشکل داشتید، این موضوع به آن معنی است که شما باید مبحث مورد نظر را چندین بار دیگر بخوانید تا به طور کامل به آن مبحث و تست‌هایش مسلط شوید. در نهایت، پس از مرور نهایی این درس، به تست زنی سرعتی مبادرت کنید.