جمع‌بندی در ایستگاه اول

در مقاله هفته گذشته، درباره اصول کلی جمع‌بندی در ماه‌های منتهی به زمان برگزاری کنکور صحبت کردیم و از شما خواستیم تا با ایجاد یک چشم انداز کلی از برنامه‌ای که داشته و مطالعه‌ای که کرده‌اید، زمان مناسب جمع‌بندی خود را در نظر بگیرید؛ به طور مثال، داوطلبی که در گذشته به طور مرتب و بخوبی درس خوانده، در مقایسه با داوطلبی که دیرتر شروع به مطالعه برای کنکور کرده است، حجم بیشتری از دروس را مطالعه نموده و احتیاج به زمان جمع‌بندی بیشتری دارد؛ پس این شما هستید که با یک مدیریت زمان مناسب، می‌توانید تصمیم بگیرید که از چه زمانی جمع‌بندی را شروع کنید. به طور کلی، دوره جمع‌بندی، شامل مرحله مرور، رفع اشکال و تست‌زنی می‌شود و هر کدام از این چند مرحله، بسته به توان و آمادگی داوطلب، ممکن است که طولانی یا کوتاه باشد؛ به عنوان نمونه، داوطلبی وجود دارد که قبلاً در برنامه هفتگی و مطالعاتی خود، مرورهای مرتب و کامل را گنجانده و الان نیاز زیادی به مرور عمقی مطالب ندارد؛ اما برعکس، همین داوطلب در تست‌زنی ضعیف است و باید وقت بیشتری را به تست‌زنی و افزایش تکنیک‌های سرعتی و دقتی در این مقوله اختصاص دهد. به همین ترتیب، ممکن است که داوطلبی در مرحله مرور و رفع اشکال، نیاز به وقت بیشتری داشته باشد و در مرحله تست‌زنی به دلیل توانایی زیاد، وقت چندانی نخواهد.

 فواید و کاربردهای مرور

هر چه به زمان برگزاری کنکور نزدیک‌تر می‌شویم، سبک و شیوه مطالعه و نیز زمان و مدیریت آن، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. یکی از کارهای مهمی که در این ایام شما داوطلبان کنکور باید انجام دهید، مرور کردن است و این کار، یکی از نکته‌های کلیدی موفقیت در کنکور است. دلیل آن را با یک مثال، بهتر متوجه خواهید شد: شما مسیر خانه تا مدرسه را بهتر به خاطر دارید یا مثلاً مسیر یک فروشگاه را که سالی یک بار به آن جا سر می‌زنید؟ مسلماً مسیر خانه تا مدرسه را راحت به خاطر می‌آورید و خیلی‌ها این توانایی را دارند که حتی این مسیر را چشم بسته بروند. مرور دروس، نیز همین طور است. شما هر یک از درس‌ها را در فاصله یک روز، دو روز یا در فواصلی که خودتان معین کرده‌اید برای کنکور می‌خوانید؛ اما برای اینکه مطالب در ذهنتان تازه بماند و فراموش نشود، باید آنها را مرور کنید. هیچ کس با یک بار خواندن یک مطلب، همه آن را یاد نمی‌گیرد؛ بنابراین، این انتظار خیلی از داوطلبان که حتماً با یک بار خواندن، همه چیز را یاد بگیرند کاملاً غیرمنطقی است. مرور کردن فواید متعددی دارد که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1-    نگهداری مطالب

به کار نبردن مطالب آموخته شده و تکرار نکردن آنها، به طور قابل ملاحظه‌ای میزان حضور ذهن و یادآوری را کاهش می‌دهد. خواندن مطالب، بخشی از مراحل آمادگی برای کنکور است، اما نگهداری آنها به مدت  طولانی تا زمان کنکور دشوار است؛ پس هر داوطلب باید بداند که چگونه مطالب را در ذهن خود نگه دارد و آنها را فراموش نکند. مرور کردن روشی است که به این نیاز پاسخ می‌دهد و بهترین راه مقابله با فراموشی و نگهداری مطالب در ذهن تا زمان برگزاری کنکور است.

2-    فهم مطالب 

مرور، تنها برای حفظ کردن و نگهداری مطالب نیست، بلکه در فهمیدن آنها نیز بسیار مؤثر است. برای  یادگیری خیلی از مطالب باید آنها را چند بار تکرار کنیم تا بفهمیم و به خاطر بسپاریم. اگر فکر می‌کنید که می‌توانید تنها با یک بار خواندن، همه چیز را یاد بگیرید، اشتباه می‌کنید؛ حتی باهوش‌ترین افراد هم برای فهم یک موضوع نیاز به تکرار آن دارند؛ از طرف دیگر، هر بار که مرور می‌کنیم، به نکاتی پی می‌بریم که در مطالعات قبلی ممکن است به آن نکات،کمتر توجه کرده باشیم؛ بنابراین، مرور کردن باعث می‌شود تا مطالبی که قبلاً از نظر ما دور مانده است، در دسترس مطالعاتی ما قرار بگیرد و بهتر فهمیده شود.

3-    تسلّط و سرعت 

مرور یعنی تکرار، اما نه یک تکرار ساده و معمولی، بلکه نوعی تکرار دروس که شما با استفاده از آن بتوانید به آنچه که قبلاً خوانده‌اید، به صورت بهتری مسلّط شوید؛ از سوی دیگر، مرور کردن باعث می‌شود تا سرعت شما در یادگیری و مطالعه بعدی، بیشتر شود؛ پس هیچ یک از داوطلبان نباید تصور کنند که با مرور کردن، وقت خود را هدر می‌دهند، بلکه باید توجه داشته باشند که این مرورهای متوالی دوران جمع‌بندی، تسلط و سرعت آنها را افزایش خواهد داد.

4-    یادآوری

 مرور کردن، آموخته‌های قبلی را مرتب می‌کند، اطلاعات حافظه را مانند فایل‌های کامپیوتری منظم می‌کند و حضور ذهن و دسترسی به آن فایل‌ها را آسان‌تر می‌سازد. در زمان برگزاری کنکور برای پاسخگویی به تست‌های هر درس، وقت محدودی دارید. آنجا جای فکر کردن و زیر و رو کردن حافظه برای پیدا کردن مطلب و فرمول‌ها نیست. فرصت داده شده  در زمان برگزاری کنکور، فقط برای عمل کردن و محاسبه کردن است؛ پس باید سعی کنید که قبل از برگزاری کنکور، مطالب را در ذهنتان به صورت بسیار منظم آماده کنید تا بتوانید در زمان لازم بخوبی از آنها استفاده کنید، و این مهم، فقط با مرور کردن میسر می‌شود.

چه موقع و چگونه مرور کنیم؟

با اینکه بسیاری از داوطلبان از اهمیت مرور کردن برای کنکور مطلع هستند، اما مدیرت زمان و توانایی کافی برای مرور کردن را ندارند و نمی‌دانند که چگونه و در چه شرایطی باید مرور کردن برای کنکور را شروع کنند. این مهم است که بدانیم چگونه، چه موقع و تا چه اندازه مرور کنیم. مرور جزو لازم برنامه درسی هر  داوطلب است که در ماه‌های نزدیک به کنکور، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. در این اوقات باید بخش مهمی از برنامه هفتگی خود را  به آن اختصاص دهید. در مقالات مختلف، بارها به این نکته اشاره کرده‌ایم که شرایط درسی و توان و برنامه درسی و زمان هر داوطلب، با سایر داوطلبان کنکور، متفاوت است و نمی‌توان نسخه‌ای کلی را برای همه داوطلبان پیچیده و از آنها خواست که طبق همان دستورالعمل رفتار کنند. متاسفانه، امروزه بسیاری از مؤسسات و مشاوران آنها تلاش می‌کنند تا با پیشنهاد چنین راهکارهایی به داوطلبان، آنها را در مسیر آمادگی برای کنکور یاری دهند؛ اما این موضوع اشتباه است و حتی اگر گروه بسیاری از داوطلبان همراه با یکدیگر برای آمادگی در کنکور برنامه یکسانی را اجرا کنند، باز هم ممکن است که به دلیل توانایی یا ضعف‌هایی که در دروس مختلف دارند، از برنامه جمعی جا بمانند. مرور نیز به همین صورت است؛ به دلیل اینکه مرور هم بخشی از برنامه مطالعاتی شما داوطلب عزیز برای آمادگی در کنکور است؛ پس باید با توجه به توانمندی شما در برنامه‌ریزی‌ها پیش‌بینی شود.

    برای مرور کردن، قبل از هر چیز به حجم دروسی که قبلاً مطالعه کرده‌اید نگاهی بیندازید و ببینید که در چه زمانی می‌توانید به مرور کامل دروس و تست‌زنی آنها و رفع اشکالشان بپردازید؛ در واقع، یک برآورد ساده از حجم درس‌ها و میزان توانایی خودتان داشته باشید؛ از طرف دیگر، به این نکته نیز دقت کنید که مطالبی را که قبلاً مطالعه کرده‌اید، در گذشته هم چند بار مرور کرده‌اید. اگر تعداد دفعات مرور شما در گذشته زیاد بوده است، نیاز چندانی به مرورهای متوالی و زیاد نخواهید داشت، اما اگر مطالبی را که در گذشته خوانده‌اید، کمتر مرور کرده یا اصلاً مرور نکرده‌اید، کار شما کمی سخت‌تر است و باید وقت بیشتری را برای انجام این کار در نظر بگیرید؛ زیرا پس از یک یا دو بار مطالعه، بخش زیادی از مطالب (یا به طور کامل و یا قسمتی از آنها) فراموش می‌شوند. پس از این برآورد، بسته به اهمیت درس و حجم مطالبی که شما برای مرور کردن یادداشت کرده یا زیر آنها را خط کشیده‌اید، در برنامه مطالعاتی خود زمانی را هم برای مرور در نظر بگیرید؛ مثلاً اگر شما داوطلب گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی هستید و حجم مطالبی را که برای مرور کردن درس‌های ریاضی و فیزیک کنار گذاشته‌اید، زیاد است، وقت بیشتری را در برنامه به خواندن این درس‌ها اختصاص دهید، اما اگر به این درس‌ها مسلط هستید و مثلاً در درس شیمی قبلاً آمادگی و مرور کمی داشته‌اید، سعی کنید که وقت بیشتری را در برنامه خود به مرور درس شیمی اختصاص دهید.

      فرقی نمی‌کند که شما یک ماه یا مدت بیشتری را برای مرور و رفع اشکال درنظر گرفته باشید؛ مهم این است که چشم انداز کلی از کار خود داشته باشید و بدانید که باید چه کار کنید؛ در واقع، نقاط ضعف و قوت خود را در بخش مرور و رفع اشکال در درس‌های مختلف مشخص کنید. انجام این کار، مهم‌ترین و موثرترین قدم است و بعد از آن، مدت زمان مطالعاتی خود را به صورت هفته به هفته برنامه‌ریزی کرده و در هر هفته، مرور درس‌های مختلف را با توجه به حجم و نقاط ضعف خود به صورت کم یا زیاد مشخص کنید. بسته به توان و آمادگی قبلی شما، مدت زمان مرورتان می‌تواند شامل یک بار مرور یا مرورهای متوالی تا زمان برگزاری کنکور باشد؛ اما سعی کنید که در این مدت، حتماً دو بار مرور همه یا بعضی از درس‌های مهم را در برنامه خود بگنجانید.

 حجم و اندازه مرور

ممکن است این سؤال برای بعضی از شما داوطلبان عزیز پیش آمده باشد که حجم و اندازه مرور چقدر باید باشد. حجم و اندازه مرور به دو عامل روش مطالعه و انتخاب روش مرور بستگی دارد. در زمان مطالعه اولیه، عده‌ای زیر نکات مهم را خط می‌کشند و برخی دیگر خلاصه‌نویسی کرده و عده‌ای نیز حاشیه نویسی می‌کنند. همه این تکنیک‌ها برای مرور مفیدند و به راحتی شما در زمان مطالعه بستگی دارند. یکی از منابع مرور شما نیز همین خلاصه‌ها، علامت‌گذاری‌ها، خط‌کشی‌ها و ... است. کسی که یادداشت‌هایش جمع وجور نباشد یا به جای خط کشیدن زیر واژگان کلیدی، زیر اغلب خطوط کتاب درسی را خط کشی کرده یا اصلاً هیچ خلاصه یا یادداشتی از درس خوانده شده نداشته باشد، مجبور است که برای مرور، دوباره کتاب درسی را از اول بخواند؛ از این رو، حجم مرور او زیادتر و مرورش وقت گیرتر از داوطلبی می‌شود که در مطالعه اولیه، اسباب و ملزومات مرور را بخوبی رعایت کرده است؛ یا دانش‌آموزی که اشکالات خود را علامت نمی‌زند، برای حل دوباره آنها مجبور است که لابلای صفحات کتاب را بگردد تا آنها را پیدا کند؛ از این رو، وقت بیشتری از او تلف می‌شود؛ پس چگونگی مرور تا حدی به روش مطالعه ما بستگی دارد.

    درباره حجم و اندازه مرور نیز باید اشاره کنیم که در این باره اصلاً آرمانی عمل نکنید و با خود تصور نکنید که می‌توانید در یک ساعت مشخص و محدود، مطالب بسیار زیادی را مطالعه کنید. این موضوع از طرفی باعث خستگی و ناامیدی‌تان خواهد شد، و از طرف دیگر، به دلیل رعایت نشدن منظم برنامه، باعث به هم ریختگی برنامه شما می‌شود؛ پس، همان گونه که قبلاً اشاره کردیم، با یک برآورد درست و اصولی از خود و توانایی و استعدادهایتان و نیز حجم مطالبی که باید مرور شود، میزان سختی و اهمیت یا آسانی منابع و وقت و زمانی که در اختیار دارید، یک مرور اصولی و درست انجام دهید تا در کنکور موفق شوید.

چند روش برای مرور

1-    مرور گزینشی

در این روش، کل کتاب، تیترها، خطوط درشت داخل متن، عکس‌ها، زیر نویس عکس‌ها، فرمول‌ها، نمودارها، جدول‌ها و همه چیز، به جز متن نوشتاری کتاب درسی، خوانده و مرور می‌شود. در آغاز، تیتر اصلی را ببینید، کتاب را ببندید و سپس برای خودتان به طور خلاصه شرح دهید که در آن تیتر اصلی، چه عناوین فرعی و نکاتی وجود دارد. بعد کتاب را باز کنید و ببینید که تا چه حد درست عمل کرده‌اید. با انجام این عمل، کلیت مطلب در ذهن شما حک می‌شود. همین کار را با عناوین فرعی تکرار کنید. فرمول‌های مهم، مکان‌های مهم و مفاهیم مهم در هر بند کتاب درسی، محدود است؛ به همین خاطر، یادآوری آنها راحت‌تر است؛ بدین ترتیب، گام به گام در هر فصل پیش بروید و جزییات را در ذهن خود مرور کنید و هر جا که لازم شد، به متن کتاب مراجعه کنید. اگر مطلب آموخته شده را خوب فهمیده باشید، به خواندن متن نیاز کمتری دارید؛ اما اگر مراجعه شما به متن زیاد باشد، نشان می‌دهد که شما ضعیف هستید و مطلب باید بازخوانی شود. به کارگیری این روش، به شما کمک می‌کند تا تشخیص دهید که در چه قسمت‌هایی ضعف داشته و به مطالعه بیشتری نیاز دارید.

2-    مرور با دوستان

این مرور به طور جمعی و همراه با دوستان انجام می‌شود. جلسات مرور جمعی باید جدی، صمیمانه و با نشاط برگزار شود و هر نفر، قسمتی از یک مطلب یا موضوع را برای دیگران توضیح دهد و دیگران گوش دهند. در زمان مرور، هر کس نکته‌ای را که به نظرش می‌رسد برای دیگران می‌گوید و هر شخصی که قبلاً به آن توجه نکرده است، آن را به نکات خود می‌افزاید و آنها را یادداشت‌برداری می‌کند. در این روش باید مراقب اتلاف وقت باشید و زمان شروع و خاتمه جلسه و فرصت هر کس باید معلوم باشد و انجام این کار نیز باید با تعداد نفرات محدود انجام شود. استفاده از این روش، برای مقابله با اضطراب و کم انگیزگی مناسب است و اعتماد به نفس فرد را افزایش می‌دهد؛ از طرف دیگر، باعث می‌شود تا مطالب بیشتر در ذهن شما باقی بماند؛ با این همه، اگر شما از جمله افرادی هستید که نمی‌توانید به صورت جمعی مطالعه کنید، یا اینکه حواستان پرت و وقتتان تلف می‌شود و یا جلوتر و قوی‌تر از دوستان خود هستید، بهتر است که دروستان را به تنهایی مرور کنید.

3- مرور با تست

یکی از شیوه‌های مرور، مرور همراه با تست است؛ به این صورت که هر موقع بخواهیم درسی را مرور کنیم تست‌های جدید از آن درس را انتخاب کرده و به آنها پاسخ می‌دهیم. این شکل پاسخگویی، باعث یادآوری آموخته‌های قبلی شما می‌شود. حسن این روش در آن است که با نشان دادن پاسخ‌های نادرست به ما، مشخص می‌شود که چه نکاتی را فراموش کرده‌ایم و باید آنها را بازخوانی و تکرار کنیم و یا آنکه در چه قسمت‌هایی ضعف و نیاز به تمرین و رفع اشکال بیشتری داریم. انجام این کار از تکرار مباحثی که آنها را خوب بلد هستیم، جلوگیری می‌کند، و از طرف دیگر، عملاً بخشی از تکالیف و تست‌های آن درس هم انجام می‌شود، و به این ترتیب، به طور تدریجی در آن درس تسلط بیشتری می‌یابیم.

4-    مرور فعال

اگر مرور، محدود به تکرار آموخته‌های قبلی شود، با به کارگیری این روش، ما می‌توانیم تنها آموخته‌های قبلی‌مان را حفظ و نگهداری کنیم، اما نمی‌توانیم این آموخته‌ها را ارتقاء دهیم و یادگیری خود را کامل‌تر کنیم؛ از طرفی، این تکرارهای یکنواخت و پی در پی، مغز را خسته می‌کند؛ ولی اگر بخواهیم، علاوه بر نگهداری آموخته‌های قبلی در ذهن خود، آنها را کامل‌تر کنیم و خود را به حد تسلط برسانیم، و مرور کردن، برایمان یکنواخت و خسته کننده نباشد، باید مرور را به طور فعال انجام دهیم.

از ویژگی‌های یک مرور فعال می‌توان به این موارد اشاره کرد:

الف- با پرسش و پاسخ، متن و جزییات درس خوانده شده را کنترل کنیم و میزان دقت و حافظه خود را بیازماییم.

ب- اشکالات و اشتباهات قبلی را بررسی و یادآوری کنیم.

پ- در مرور فعال، بیشتر تاکید ما باید روی قسمت‌های فراموش شده باشد.

ت- در هر مرحله از مرور باید موفق شویم به نکاتی دست یابیم که در مراحل قبل متوجه آنها نشده بودیم؛ به عبارت دیگر، در هر مرحله از مرور، باید دنبال نکات تازه‌تر باشیم. اگر این­گونه عمل کنیم، مرور ما، هرگز تکراری و خسته کننده نمی‌شود.

چند نکته مهم در مرور

1-    پیش شرط مرور آن است که از قبل، مطالب را خوب یاد گرفته و آنها را فهمیده باشیم؛ در غیر این صورت، اساساً مطالعه بعدی نقش مرور و تکرار را نخواهد داشت، بلکه عملاً همان یادگیری نخستین  خواهد بود.

2-    مرور، نیاز به تمرکز فراوان دارد و مرور بدون تمرکز، مثل یک روخوانیِ بی‌فایده است. مرور هم مانند مطالعه، جزیی از مراحل یادگیری است و همان شرایط  لازم را دارد؛ پس باید بهترین ساعات شبانه روز را به مرور خود اختصاص دهیم.

3-    اگر حجم تکالیف و تمرینات یک درس، زیاد باشد، می‌توانید آنها را در زمانی که برای مرورهای مختلف در نظر گرفته‌اید، انجام دهید و در هر نوبت، بخشی از آنها را مرور کنید.

4-    می توانیم امتحانات مدرسه را به فرصتی برای مرور هر درس تبدیل کنیم؛ در این صورت، تعداد مرورهای ما به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌یابد.

5-    برای مرور خود حتماً برنامه مشخصی داشته باشید.

6-     هیچ وقت برای مرور کردن از خلاصه‌های داوطلب دیگری استفاده نکنید؛ اما اگر شما جزو آن دسته از داوطلبانی هستید که از ابتدا مطالب را برای مرور آماده نکرده‌اید و احتیاج به خلاصه‌های دوستان خود دارید، سعی کنید فردی را انتخاب کنید که خلاصه‌های مرتب و منظمی داشته و از نظر درسی نیز در حد و پایه شما باشد؛ زیرا استفاده از خلاصه‌های افراد بالاتر و پایین‌تر از خود، باعث اتلاف وقت شما یا خوب یاد نگرفتن مطالب می‌شود.

از فراموشی نترسید.این مساله طبیعی است که بعد از مدتی، بخشی از مطالبی را که یاد گرفته اید، فراموش کنید. مرور کردن نیز به همین دلیل صورت می‌گیرد تا شما بتوانید آنچه را که فراموش کرده‌اید، دوباره به خاطر آورید. 

دوران جمع‌بندی در راه است!

هر چه به زمان برگزاری آزمون سراسری نزدیک‌تر می‌شویم، تفاوت در نوع مطالعه در ماه‌های پایانی و بخصوص ماه آخر، بیشتر می‌شود. بیشتر داوطلبان در ماه‌های نزدیک به زمان برگزاری کنکور، دیگر به سراغ مطالعه مطالب جدید نمی‌روند و راهکارهای دیگری را برای آمادگی در این آزمون در پیش می‌گیرند. یکی از مهم‌ترین این راهکارها، که نقش زیادی در قبولی شما دارد، این است که تمام آنچه را که قبلاً مطالعه کرده‌اید، در این دوره جمع‌بندی کنید تا مطالب به صورت بهتر و تثبیت شده‌تری در ذهن شما جای بگیرد. با توجه به اهمیتی که دوره جمع‌بندی برای همه داوطلبان آزمون سراسری دارد، در این مقاله سعی می‌کنیم تا شما را با روش‌های صحیح و اصولی دوره جمع‌بندی آشنا کنیم.

در مقالات قبلی بارها اشاره کرده‌ایم که وضع درسی هر یک از داوطلبان با داوطلبان دیگر، کاملاً متفاوت است، و به همین دلیل، هر یک از شما باید با توجه به شرایط مطالعاتی، برنامه درسی و آمادگی خودتان تصمیم بگیرید که از چه زمانی و چگونه به جمع‌بندی مبادرت کنید؛ اما آنچه مهم است، این است که جمع‌بندی برای همه داوطلبان لازم است و هیچ یک از شما نمی‌توانید این بخش مهم را از برنامه آمادگی برای کنکور خود حذف کنید. یکی از علل اهمیت جمع‌بندی، این است که اگر هر مطلبی را که قبلاً مطالعه کرده‌اید، در زمان نزدیک به برگزاری کنکور بخوانید احتمال فراموشی آن کمتر است و بیشتر در ذهنتان می‌ماند و بازدهی بیشتری دارد. دوم اینکه هرگاه مغز در محدودیت زمانی برای یادگیری قرار بگیرد، بازدهی آن افزایش می‌یابد؛ به عبارت دیگر، مغز تمایل دارد که کارها را هر چه سریع‌تر انجام دهد؛ پس اختصاص زمانی خاص به جمع‌بندی، باعث خواهد شد تا مغز شما، مطالبی را که قبلاً آموخته و برایش آشناست، در یک مدت زمان کوتاه‌تر، بیشتر یاد بگیرد و بازدهی بیشتری در ارایه مطالب داشته باشد.

به عنوان یک داوطلب کنکور، در هر شرایطی که هستید، باید به دوره جمع‌بندی توجهی خاص نشان دهید؛ زیرا جمع‌بندی، باعث تثبیت مطالب در ذهن شما می‌شود و نیز سبب می‌شود تا شما از تلاش خود، بهتر و بیشتر نتیجه بگیرید. داوطلبان در این روزها به گروه‌های مختلفی تقسیم می‌شوند: عده‌ای که به اندازه کافی مطالعه کرده‌اند و الان وقت آن است که بخوبی و با یک برنامه‌ریزی دقیق شروع به جمع‌بندی نمایند. داوطلبانی که مطالعه خود را دیرتر شروع کرده‌اند و با توجه به شرایطشان ترجیح می‌دهند که یک ماه آینده و حتی کمی بیشتر را نیز به مطالعه مشغول شوند، و بالاخره گروهی که تا الان مطالعه نداشته‌اند و در نظر دارند تا طبق مطالعات و دانستنی‌های قبلی‌شان در آزمون شرکت کنند. به دلیل اینکه دسته اول از یک روند و برنامه‌ریزی درست و دقیق پیروی کرده و درست پیش رفته‌اند، باید مثل گذشته دوران جمع‌بندی را هم بخوبی به پایان ببرند. شما داوطلبان این گروه باید دقت کنید که دیگر سراغ مطالب جدید نروید؛ زیرا حجم مطالعاتی شما به اندازه کافی زیاد است و در این زمان فقط می‌توانید مطالب گذشته را مرور و جمع‌بندی نمایید. گروه دوم می‌توانند، بسته به حجم مطالعاتی و اطلاعات قبلی خود، تا پایان اردیبهشت و حتی یک هفته بعد از آن را هم به مطالعه مطالب جدید اختصاص دهند؛ اما پس از این زمان را حتماً به جمع‌بندی و مطالعه مجدد و تست‌زنی مطالبی بپردازید که تاکنون مطالعه کرده‌اید. داوطلبان عزیز این گروه اصلاً نگران نباشند؛ زیرا در این وقت باقی مانده هم بخوبی می‌توانند خود را به سطح خوب و قابل قبولی برسانند؛ اما گروه سوم باید توجه کنند که در این زمان باقی مانده هم با مطالعه چند مبحث مهم و اصلی، مرور، تست‌زنی این مباحث و رفع اشکال از آنها می‌توانند به وضعیت خوبی دست یابند؛ پس کمی همت را چاشنی مطالعه خود کنید تا بتوانید موفق شوید و بدون دغدغه، کنکور را پشت سر بگذرانید.

یکی از موضوعاتی که داوطلبان گروه دوم و سوم باید به آن توجه داشته باشند این است که به دلیل وقت کمی که دارند و باید به صورت گزینشی مطالعه کنند، برای آنها مطالبی که مهم‌تر هستند و هر سال از آنها تست می‌آید ارزش بیشتری برای مطالعه در مقایسه با مباحث دیگری که غالباً از آنها سؤال نمی‌آید، دارد؛ از این رو، هنگام مطالعه در ماه‌های آخر، اولویت برای این دو گروه از داوطلبان، با مرور فصل‌هایی است که ارزش سؤال‌خیزی و همچنین سرعت پیشرفت در مطالعه آنها نیز بیشتر است.

ویژگی‌ها و اصول کلی دوره جمع‌بندی

1-  به جای مطالعه مطالب جدید، روی مطالب خوانده شده تمرکز می‌کنیم؛

2- مطالبی را که نیاز به تکرار و مرور دارند، از مباحثی که کمتر به این کار نیاز دارند، تفکیک نموده و تعداد و مقدار مرورها را نسبت به نیاز خود مشخص می‌کنیم؛

3-روی اشکالات خود در هر درس تمرکز کرده و به طور موضوعی آنها را برطرف می‌کنیم؛

4-مطالعه ما انتخابی می‌شود؛ به این معنی که مطالعه مطالب را بر اساس اهمیت آنها در سؤالات کنکور و ضعف درسی خود، اولویت‌بندی می‌کنیم؛

5- روی تنظیم وقت و سرعت عمل در جلسه آزمون سراسری (اجرای تست‌های سرعتی) تمرین و تمرکز می‌کنیم؛

6- مرور جامع همه دروسی که قبلاً مطالعه شده مهم است؛

7- سراغ یادگیری مطالب جدید نروید، بلکه مطالب یاد گرفته شده را طوری تمرین کنید که برایتان کاربردی شده و تبدیل به مهارت شود؛

8-  کلاس‌های یادگیری تعطیل شوند (جلسات تست جزو این مورد نیست)؛

9- ساعات درس خواندن خود را افزایش ندهید، بلکه اگر ممکن بود، حتی مقداری از آن ساعات را کم کنید؛

10- فقط منابع و جزواتی را که خواند‌ه‌اید دوره کنید و از منبع جدید استفاده نکنید؛

11- مرور دروس، نه خیلی ریز و وسواسی و نه خیلی سرسری باشد؛

12- ساعت خوابیدن و بیدار شدن را مطابق کنکور (شب  تا صبح) تنظیم کنید.

در دوره جمع‌بندی باید دروس را در فاصله زمانی کوتاهی مطالعه کنید. تاکنون سعی می‌کردید هر درسی را که بلد نیستید یا نخوانده‌اید، دوباره مطالعه کنید، اما در فرصت یکی دو ماهه تا کنکور، انجام این کار امکان پذیر نیست. در این دوره، مطالعه شما باید انتخابی باشد و مباحثی را که در بودجه‌بندی سؤالات کنکور ارزش سؤالی بیشتری دارند مدّ نظر قرار داده و مباحثی را که دشوارند و تسلّط بر آنها به سختی به دست می‌آید، از برنامه مطالعاتی خود خارج کنید؛ در واقع، در دوره جمع‌بندی، وقت و زمان به شما می‌گوید که چه تکالیفی را باید انجام دهید و چگونه باید انجام دهید. در این دوره، روش مطالعاتی، تکنیک مرور دروس، برنامه‌ریزی و نحوه بهره‌گیری شما از منابع مطالعاتی، در مقایسه با دوره‌های قبل، تغییر می‌کند. 

آغاز و پایان جمع‌بندی

شروع دوره جمع‌بندی برای دانش‌آموزان و فارغ التحصیلان و گروه‌های مختلف، که در سطح آمادگی گوناگونی قرار دارند، و شیوه و سبک مطالعاتی هر داوطلب با داوطلب دیگر، تا حدودی متفاوت است. ما نمی‌توانیم به شما داوطلبان بگوییم که چگونه و به چه شیوه‌ای مطالعه کنید. دوران جمع‌بندی نیز همان طور است و هر داوطلب باید، با توجه به توان و خصوصیات مطالعاتی‌اش، یک برنامه جمع‌بندی مناسب را برای خود تدارک ببیند؛ به عنوان نمونه، آرزو، به عنوان داوطلب گروه آزمایشی علوم تجربی، در درس شیمی ضعیف است و در دوره جمع‌بندی سعی می‌کند تا مباحثی از این درس را که قبلاً مطالعه نموده است، چندین بار مرور، تست‌زنی و سپس رفع اشکال نماید، اما مریم سعی می‌کند تا در دوره جمع‌بندی، بیشتر وقت خود را روی تست‌زنی سرعتی و رفع اشکال‌های تستی خود قرار دهد؛ زیرا او در تست زنی ضعیف است.

با اینکه مراحل جمع‌بندی، بسته به نیاز و شرایط هر داوطلب، فرق می‌کند، اما عموماً شامل سه مرحله است که همه داوطلبان می‌توانند این سه مرحله را با توجه به حجم مطالعاتی خود در مدت زمان مشخص اجرا کنند.

مرحله اول

در این مرحله سعی کنید مطالب خوانده شده‌ای را که نیاز به مرور دارند، در دوره زمانی کوتاهی مرور کنید. در این مرحله می‌توانید از یادداشت‌ها و خلاصه نویسی‌ها استفاده کنید. برای انجام این کار به سراغ مباحثی بروید که اولاً ارزش سؤالی بیشتری در بودجه‌بندی سؤالات کنکور دارند و ثانیاً سریع‌تر درک می‌شوند. از مطالعه مطالب دشواری که نمی‌توانید بر آنها مسلّط شوید یا خواندن آنها وقت‌گیر است، پرهیز کنید. در این مرحله تلاش کنید تا دروس نیمه تمام را تمام  کرده و منابع خود را به کتاب درسی و بخشی از تست‌های مربوط به آن موضوع، محدود کنید. این کار را در صورتی انجام دهید که وقت زیادی را از شما نگیرد. چنانچه حجم زیادی از یک یا دو درس، باقی‌مانده است، از مطالعه آن صرف نظر کنید؛ زیرا تمام کردن آنها به قیمت مسلط نبودن بر پاره‌ای از دروس یا فراموش کردن بسیاری از مطالبی تمام می‌شود که قبلاً آنها را آموخته‌اید.

داوطلبانی که سال آخر هستند باید در نظر داشته باشند که با توجه به اینکه امتحانات ترم دوم در اردیبهشت ماه برگزار می‌شود، جمع‌بندی دروس این نیمسال را در فواصل امتحانی ترم دوم انجام دهند تا از دوباره کاری و اتلاف وقت جلوگیری شود. اگر به مطالب دروس ترم دوم مسلّط هستید، پس از مرور یادداشت‌های مربوط به هر درس، در فواصل بین امتحانات تست‌هایش را بزنید و به این ترتیب، امتحانات ترم دوم را به خدمت کنکور در آورید.

مرحله دوم

این مرحله، مرحله اصلی جمع‌بندی محسوب می‌شود. در این دوره، روی برطرف کردن اشکالات متمرکز شوید و در صورت لزوم، تعدادی از مباحث هر درس را نیز به طور کامل دوره کنید. برای انجام این کار، این فاصله زمانی را به فاصله‌های سه روزه تقسیم و تست زنی کنید و قسمت‌های اشکال دار را مجدداً مطالعه و تمرین کنید. در صورت داشتن وقت، یک نیم روز را نیز به مرور یک درس عمومی اختصاص دهید. بهترین منبع برای آزمون‌ها، همان سؤالات دوره‌ای آزمون‌های سراسری سال‌های قبل است.

در این مرحله سعی کنید تا در بعضی از جلسات در ساعات اولیه صبح، لباس رسمی بپوشید؛ به همان صورتی که قرار است در جلسه کنکور حاضر شوید، و مانند جلسه کنکور، پشت میز بنشینید و بدون ترک محل و با تنظیم وقت، به سؤالات پاسخ دهید. ابتدا به مجموعه‌ای از تست‌ها به صورت دفترچه‌ای پاسخ دهید. دروس ادبیات، عربی، دین و زندگی و زبان را در طی 75 دقیقه، و سپس به تست‌های دروس اختصاصی به همان صورتی که در دفترچه سؤالات کنکور می‌آید با همان وقت و شرایط کنکور پاسخ دهید. به خاطر داشته باشید که دقیقاً راس ساعت 8:30 صبح، پاسخگویی به آزمون را شروع کنید و به هیچ عنوان برای پاسخ به سؤالات دروس عمومی، از وقت دروس اختصاصی قرض نگیرید و هر دسته را در مهلت زمانی خود پاسخ دهید. توصیه ما به شما این است که روند ارایه سؤالات در دفترچه را نیز رعایت کنید؛ یعنی به ترتیب سؤالات دفترچه پیش بروید؛ زیرا برای طراحی چیدمان سؤالات در دفترچه، کارهای روان‌شناختی زیادی انجام شده است و اگر دانش‌آموزی به این ترتیبِ پاسخگویی به پرسش‌ها عادت ندارد و با این چیدمان به هم می‌ریزد و نمی‌تواند به سؤالات پاسخ دهد، توصیه می‌کنیم که بر اساس روش خودش کار را پیش ببرد.

هدف از انجام این کار، آن است که خودتان را به سه یا چهار ساعت نشستن در جلسه کنکور با لباس رسمی و فکرکردن و امتحان دادن عادت دهید تا در این جلسه، مسلّط‌تر از قبل همراه با صبر و حوصله بیشتری عمل کنید؛ سپس سؤالات را تصحیح کنید و درصد بگیرید و اشکالات خود را مشخص کنید. چون سؤالات کنکور تقریباً از همه مطالب کتاب درسی است، پاسخ دادن به یک آزمون دوره‌ای، مثل آن است که شما کتاب را یک بار ورق زده و آن را یک بار سریعاً مرور کرده‌اید. پس از درصدگیری، بررسی کنید که اشکالات شما چیست و کدام مبحث یا فصل را خوب نخوانده‌اید و در کدام مبحث، مطالب را می‌دانید، ولی بر آن مطالب مسلّط نیستید و برای تسلّط بر آن، به تمرین و تست بیشتری نیاز دارید. در نیم روز بعدی دو درس بخوانید، و نیم روز باقیمانده را نیز صرف مطالعه یکی از دروس عمومی کنید و ساعات نیم روز بعدی را نیز، هر گونه که خودتان صلاح می‌دانید، بین دروس تقسیم کنید.

در موقع مرور، به منظور رفع اشکال می‌توانید درس‌های عمومی و اختصاصی را به صورت یک در میان انتخاب کنید و بخوانید. لزومی ندارد که برای همه درس‌ها به مقدار مساوی وقت بگذارید. قطعاً مرور و رفع اشکال بعضی از دروس، کوتاه‌تر و برخی دیگر طولانی‌تر خواهد شد. برای سه روز بعد، همین برنامه را تکرار کنید؛ به این ترتیب، چندین بار در آزمونی شبیه به آزمون سراسری شرکت می‌کنید و به همین میزان مجبور به مرور دروس و رفع اشکال آنها می‌شوید و مهم‌تر از همه، مهارت کنکور دادن را در خود بالا می‌برید. مزیت دیگر به کارگیری این روش، آن است که طی چندین آزمون، مباحث مهم کتاب درسی را به مقدار بیشتری دوره می‌کنید و با مفاهیم اصلی سؤالات کنکور در سال‌های قبل، آشنا می‌شوید.

سؤالی که در این بخش مطرح می‌شود، این است که چطور باید به رفع اشکال بپردازیم. روش رفع اشکال هر دانش‌آموز باید بر اساس تشخیص و سلیقه خودش بوده و نباید مقید به یک روش خاص باشد؛ اما برای سهولت انجام این کار، توصیه‌هایی هست که می‌توانید آنها را رعایت کنید. یک تکنیک کاربردی آن است که به پاسخنامه رجوع کنید و بعد از مطالعه پاسخنامه، سعی کنید که آن قسمت از پاسخ را در کتاب و جزوه خودتان پیدا کرده و مطالعه کنید. همزمان با این روش می‌توانید چند نمونه تست مشابه با آن سؤال را پیدا کنید و آنها را هم حل کرده و رفع اشکال کنید.

مرحله سوم

این مرحله، آخرین دوره جمع‌بندی است. در این مرحله، بدون پرداختن به تست، یادداشت‌ها، فرمول‌ها و نکات مهم جمع‌آوری شده را بخوانید و آماده شرکت در جلسه آزمون سراسری شوید.

نکته‌ای که در دوران جمع‌بندی باید مورد توجه قرار گیرد این است که برای این دوران، اولویت کار خودتان را تمرین و حل آزمون‌های سراسری چند سال اخیر قرار دهید، و دوم اینکه اگر برایتان امکان‌پذیر است، آزمون‌های سه روز یک بار دوران جمع‌بندی را در محلی غیر از خانه، مثل کتابخانه‌های عمومی یا در مدرسه خود، برگزار نمایید، و تا آنجا که امکان دارد، سعی کنید که محیط برگزاری این آزمون‌ها را در شبیه‌ترین حالت به جلسه برگزاری آزمون سراسری قرار دهید. 

استرس؛ سودمند یا زیان‌آور؟!

استرس؛ سودمند یا زیان‌آور؟!

این روزها وقتی دانش‌آموزی را برای پاسخگویی در سر کلاس درس صدا می‌زنم، بیش از هر کلمه‌ای، واژه «‌استرس» را می‌شنوم. زمانی که از دانش‌آموزی می‌پرسم: چرا درس بلد نیستی؟ می‌شنوم: من خوانده‌ام و آماده هستم، اما پای تخته یا سر جلسه آزمون کتبی دچار استرس می‌شوم و همه چیز را فراموش می‌کنم.

باید بپذیریم که سخن از استرس ناشی از آزمون و پرسش درسی، گاه بهانه‌ای است از سوی برخی از دانش‌آموزان تا عدم آمادگی خود را در پشت این ادعا پنهان نمایند؛ اما گاه با دانش‌آموزی برخورد می‌کنیم که به دلیل استرس نمی‌تواند توانمندی‌های خود را ارایه دهد. این مساله در آزمون‌های پایان ترم، بویژه در آزمون سراسری، بیشتر به چشم می‌خورد. داوطلبانی با چهره‌های نگران، دستانی یخ کرده و قلب‌هایی چنان تپنده که گویی می‌خواهند از قفسه سینه فرار کنند! میزان استرس برخی از داوطلبان تا حدی است که سر جلسه آزمون دچار حالت تهوع می‌شوند و نمی‌توانند به سؤال‌ها پاسخ دهند.

چه باید کرد؟ با این استرسی که می‌تواند دقت و تمرکز را بشدت کاهش دهد و روی نتیجه آزمون تاثیر منفی قابل ملاحظه‌ای بگذارد، چگونه می‌توان مقابله نمود؟

کلی مک گونیگال، استاد روان‌شناسی دانشگاه استنفورد و متخصص روان‌شناسی سلامت، بهترین راه را برای رسیدن به یک نتیجه مطلوب، پذیرفتن و حتی مفید دانستن استرس می‌داند.

وی در این باره می‌گوید: «هنگام استرس زیاد، قلب شما به تپش می‌افتد و سریع‌تر نفس می‌کشید؛ حال اگر شما از این حالت واهمه داشته باشید، رگ‌هایتان منقبض می‌شود و می‌تواند موجب مشکلات جبران ناپذیری مانند بیماری‌های قلبی و عروقی شود؛ اما اگر توجه داشته باشید که تپش قلب و تنفس سریع باعث می‌شود که اکسیژن بیشتری به مغز شما برسد، بدنتان آمادگی پذیرش این تغییر و تحول را خواهد داشت و رگ‌هایتان منقبض نخواهد شد. شما همان تپش قلب را خواهید داشت؛ اما عروق خونی در حالت عادی باقی می‌ماند و در واقع اتفاقی که می‌افتد خیلی شبیه لحظاتی است که لذت و شجاعت را تجربه می‌کنید؛ در نتیجه، بی‌قراری‌تان کمتر می‌شود و اعتماد به نفس بیشتری پیدا می‌کنید.»

یافتن یک همدل و همزبان، راه مبارزه با استرس

انسان یک موجود اجتماعی است و برای زندگی اجتماعی آفریده شده است؛ در این میان، هورمون «اکسی توسین» به عنوان یک هورمون عصبی، غریزه اجتماعی بودن مغز انسان را تنظیم می‌کند و همدلی انسان را افزایش می‌دهد و حتی فرد را ترغیب می‌کند تا حمایت کسانی را که برایشان اهمیت قایل است، جلب کند.

در واقع ما باید هورمون اکسی توسین داشته باشیم تا مهربان‌تر و دلسوزتر شویم؛ اما آنچه که اکثر افراد نمی‌دانند، این است که اکسی توسین، هورمون استرس است.

کلی مک گونیگال در این باره می‌گوید: «وقتی اکسی توسین در پاسخ به استرس ترشح می‌شود، شما را تحریک می‌کند و به گونه‌ای به شما انگیزه می‌دهد تا جویای حمایت باشید و احساستان را با کسی در میان بگذارید؛ زیرا وقتی یکی دیگر با مشکلاتتان درگیر می‌شود، می‌توانید از حمایت او برخوردار شوید؛ این به معنای آن است که وقتی برای شما لحظات دشواری در زندگی پیش می‌آید، استرس کمک می‌کند تا در بین کسانی باشید که دوستشان دارید و دوستتان دارند؛ به عبارت دیگر، این هورمون با ویژگی‌های خاص خود، روابط اجتماعی ما را تقویت می‌کند‌. همچنین هورمون اکسی توسین به احیای سلول‌های قلب کمک می‌کند و هر گونه آسیب ناشی از استرس را بهبود می‌بخشد.»

پس بهتر است هنگامی که استرس زیادی را تجربه می‌کنید، به سراغ دوستی همدل، یاوری دلسوز یا مشاوری مجرب باشید و مشکل خود را با او در میان بگذارید و مطمین باشید که بیان کردن مشکلتان با وی و احساسی که دارید، می‌تواند شما را به آرامش برساند؛ در ضمن از گفت و گو با افرادی که به شما انرژی منفی می‌دهند، خودداری کنید.

سخن آخر

در یک تحقیق علمی در آمریکا، سی هزار انسان بزرگسال در طی هشت سال مورد بررسی قرار گرفتند. افرادی که استرس خیلی زیادی را در سال گذشته تجربه کرده بودند، 43 درصد افزایش خطر مرگ داشتند؛ البته این فقط شامل کسانی می‌شد که باور داشتند استرس برای سلامتی آنها زیان آور است؛ اما کسانی که استرس زیادی را تجربه کرده بودند، ولی عقیده‌ای بر مضر بودن استرس نداشتند، کمترین ریسک مرگ و میر را داشتند. ریسک مرگ و میر این افراد، حتی کمتر از کسانی بود که استرس نسبتاً کمی را در سال گذشته تجربه کرده بودند.

می‌خواهیم بگوییم که استرس در عصر حاضر و در جوامع کنونی‌، بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی ما شده است و ما نمی‌توانیم آن را از زندگی‌مان حذف کنیم؛ اما اگر آن را بشناسیم، از آن نترسیم و آمادگی روبرو شدن با آن را داشته باشیم، داشتن استرس مشکل بزرگی نخواهد بود.

کلی مک‌گونیگال، با اشاره به همین نکته، می‌گوید: «اگر ذهنیتتان را نسبت به استرس عوض کنید می‌توانید پاسخ بدنتان را هم به استرس تغییر دهید. باید هر وقت دچار استرس زیاد می‌شوید، به خود بگویید این بدن من است که دچار تغییر حالت فیزیکی شده است و اکنون با این تغییرات فیزیکی، به من کمک می‌کند تا از پسِ چالش موجود بر‌آیم.»

اگر هنگام استرس توجه داشته باشید که تپش قلب و تنفس سریع باعث می‌شود که اکسیژن بیشتری به مغز شما برسد، بدنتان آمادگی پذیرش این تغییر و تحول را خواهد داشت، و شما همان تپش قلب را خواهید داشت، اما عروق خونی در حالت عادی باقی می‌ماند؛ در نتیجه، بی‌قراری‌تان کمتر می شود و اعتماد به نفس بیشتری پیدا می‌کنید. 

تست‌زنی در گام‌های واپسین

تست‌زنی در گام‌های واپسین

یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین مراحل آمادگی برای کنکور، مهارت در تست‌زنی است؛ زیرا نتیجه یک سال تلاش و کوشش شما داوطلبان عزیز از طریق این شیوه امتحانی سنجیده می‌شود، و به همین دلیل، لازم است که شما در انجام این کار نیز، مانند سایر مراحل آمادگی برای کنکور، مهارت و آمادگی لازم را داشته باشید. خیلی از دانش‌آموزان، امتحان‌های چند گزینه‌ای (تستی) را از امتحانات تشریحی، آسان‌تر می‌دانند؛ اما تست‌زنی ممکن است که برای برخی از داوطلبان، حتی داوطلبانی که تلاش بسیاری کرده و خوب مطالعه کرده‌اند، نیز سخت باشد؛ زیرا تست‌زنی، نیاز به مهارت دارد، و از طرف دیگر، در امتحانات چند گزینه‌ای، سؤالات زیادی مطرح می‌شود که دانش‌آموزان مجبور هستند برای پاسخ دادن به آنها از مطالب زیادی مطلع باشند.

به احتمال خیلی زیاد، بسیاری از شما داوطلبان عزیز در خلال مطالعه دروس کنکور، برخی از تست‌های آن را نیز زده‌اید و به این ترتیب با تست‌زنی آشنا هستید؛ با این همه، خردادماه از نظر تست‌زنی اهمیت خاصی دارد؛ زیرا شما داوطلبان گرامی در هر وضعیتی که هستید باید بخشی از وقت و زمان برنامه‌ریزی مطالعاتی خود را به تست‌زنی که واپسین گام از گام‌های آمادگی برای کنکور محسوب می‌شود، اختصاص دهید. قبلاً هم اشاره کرده‌ایم که فرقی نمی‌کند که شما به چه میزان مطالعه نموده‌اید و تعداد دروس و حجم مطالعاتی شما برای کنکور چقدر است؛ مهم این است که مراحل مختلف آمادگی برای کنکور را تکمیل کنید. تست‌زنی، آخرین مرحله از آمادگی هر داوطلب برای کنکور است؛ در واقع، چه شما یک درس یا چند مبحث از چند درس را برای کنکور مطالعه کرده باشید و چه همه دروس را، باید حتماً با توجه به حجم مطالعاتی خود، زمانی را به تست‌زنی قبل از برگزاری کنکور اختصاص دهید تا مهارت خود را در این خصوص بالا ببرید و بتوانید از نتیجه تلاش خود، بهترین استفاده را ببرید.

برای اینکه شما عزیزان در زمان برگزاری کنکور موفق عمل کنید، در ایام باقی مانده تا زمان برگزاری آزمون سراسری، باید تمرین تست‌زنی را به شکل جدی در برنامه مطالعاتی خود قرار دهید. اگر جزو آن دسته از داوطلبانی هستید که تا الان به دلیل مرور یا رفع اشکال، وقت چندانی را به تست‌زنی اختصاص نداده‌اید، باید توجه کنید که به طور کلی در طول دوره آمادگی برای کنکور، بویژه در این ایام، باید به تست‌زنی بپردازید. اصولاً سه نوع تست‌زنی وجود دارد که بیشتر داوطلبان آنها را به کار می‌گیرند؛ البته توجه داشته باشید که اگر شما جزو آن دسته از داوطلبانی هستید که تا به حال زمان چندانی را صرف تست‌زنی نکرده‌اید، باز هم می‌توانید از همین الان شروع کرده و نتیجه نسبتاً خوبی هم بگیرید. این سه نوع تست‌زنی عبارتند از:

الف- تست آموزشی

تستی که همراه درس حل می‌شود و به منظور یادگیری دقیق مطلب است، تست آموزشی نامیده می‌شود. در این مرحله، زمان، زیاد مهم نیست و تعداد تستی که در این مرحله حل می‌شود، کم است و تست‌ها هم به صورت طبقه‌بندی شده و موضوعی است؛ البته در این مرحله، ابتدا باید به بررسی تست‌های حل شده پرداخت و سپس حل تست‌های جدید را در دستور کار قرار داد. تست آموزشی در برنامه مطالعاتی بیشتر داوطلبانی که مطالعه مستمر و منظمی داشته‌اند، از همان ماه‌های اول مطالعه اعمال شده است؛ پس در چنین شرایطی، یعنی در دوره جمع‌بندی، مهم‌ترین شیوه‌های تست‌زنی که باید آنها را به کار گرفت، تست تمرینی و تست سرعتی است.

ب‌-تست تمرینی

به تستی که بعد از اتمام یک مطلب به منظور رفع اشکال و بر طرف کردن نکات مبهم (تسلط بر دروس) حل می‌شود، تست تمرینی می‌گویند. در این مرحله، تعداد تست، بیشتر از مرحله قبل است و می‌توان در این مرحله، تست‌زنی را با زمان هم انجام داد. در حل تست، ابتدا مشخص کنید که چند تست می‌خواهید حل کنید و سپس با یک نظم و ترتیب اصولی، شروع به حل تست نمایید. در این روش اگر مثلاً می‌خواهید در مبحث حرکت فیزیک، 30 تست حل کنید و حدود 300 تست دارید، هیچ‌گاه بترتیب شروع به حل تست نکنید، بلکه مثلاً مضرب ده را حل کنید؛ یعنی تست‌های شماره ده، بیست، سی و همین طور تا آخر؛ به این ترتیب می‌توانید هر تستی را حل کنید. دقت داشته باشید که در هر نوبت حل تست، تعداد تست‌ها، دقیقاً برابر تعداد تست هر درس در آزمون سراسری باشد؛ یعنی اگر مثلاً تست شیمی حل می‌کنید، با توجه به اینکه تعداد تست شیمی در آزمون سراسری برای گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی 30 عدد است، تست‌ها را به دسته‌های سی‌تایی تقسیم کنید و سپس هر قسمت را حل کرده و پس از بررسی کردن آن، به سراغ قسمت بعد بروید.

ج‌- تست مهارتی

تستی که بعد از اتمام دروس و مرور، بخصوص در دوره جمع‌بندی، حل می‌شود، تست مهارتی است و از آن به منظور جمع‌بندی مطالب و افزایش سرعت استفاده می‌شود؛ پس حتماً باید با در نظر گرفتن زمان انجام گیرد. در حل تست مهارتی، ابتدا باید به حل درست و سپس به سرعت حل تست توجه کرد؛ علاوه بر آن، باید از همین الان خود را عادت دهید که نگران تعداد تست‌های درست حل شده نباشید. اگر شما نتوانید این نگرانی را در خود هم اکنون مهار کنید، مطمیناً این نگرانی، در امتحان بخشی از توان و انرژی‌تان را خواهد گرفت و اجازه نخواهد داد تا شما با فکری متمرکز به تست‌های کنکور پاسخ دهید. زمان برگزاری آزمون سراسری، حدوداً چهار ساعت است؛ پس حتماً سعی کنید که در همین زمان مشخص شده به تست‌ها پاسخ دهید. بعضی‌ها به بیش از یک ساعت در یکجا نشستن عادت ندارند و همین امر باعث ایجاد خستگی در آنها شده و مفهوم سؤالات را بخوبی درک نمی‌کنند؛ پس یکجا نشستن را هم در هنگام تست‌زنی بخوبی تمرین کنید.

بعد از اینکه تست مهارتی حل کردید، حتماً اشکالات خود را مشخص کرده و آنها را رفع نمایید. اگر فکر می‌کنید که در مبحثی بیش از حد غلط داشته یا احساس می‌کنید که در آن مبحث، ضعف دارید، دوباره به سراغ آن مطالب خلاصه شده و مهم آن مبحث رفته و آنها را بخوبی مطالعه کنید؛ به این ترتیب خواهید دید که تست مهارتی به شما کمک می‌کند تا علاوه بر اینکه توان و مهارت تست‌زنی خود را بالا ببرید، بتوانید به نقاط ضعف خود هم پی برده و بخوبی رفع اشکال کنید.

  نکته‌ای که در اینجا لازم است اشاره کنیم این است که برخلاف آنچه که معمول است و به دانش‌آموزان گفته می‌شود درسی را که بیشتر می‌دانید ابتدا حل نمایید، باید گفت که شما حتماً با روش علامت‌گذاری و به همان ترتیبِ دفترچه، شروع به حل تست نمایید. اعتقاد مشاوران این است که هر داوطلب، حداقل دو و حداکثر سه بار، باید تست‌ها را مرور کند؛ بنابراین، یک بار خواندن تست‌ها به همان اندازه مضر است که چهار یا پنج بار مرور کردن آنها. دلیل آن هم، این است که در یک بار مرور کردن، داوطلب، بی‌آنکه دست خودش باشد، تعدادی از تست‌ها را که قادر به حل آنهاست، رها می‌کند؛ پس اگر از جمله داوطلبان وسواسی هستید که پیوسته به عقب برمی‌گردید یا نگران تست‌های قبلی هستید، باید در تست‌زنی این دوره، خود را عادت دهید که این مشکل خود را حل کنید؛ زیرا زمان در کنکور در دست شما نیست و باید در مدت تعیین شده به سؤالات پاسخ دهید؛ در ضمن دقت داشته باشید که بیش از سه بار، تست‌ها را مرور نکنید؛ زیرا باعث خستگی شدید و سردرگمی شما خواهد شد.

    در تست‌زنی مهارتی، حتماً به نکات زیر توجه کنید تا از همین الان، بتوانید مهارت‌های تست‌زنی خود را برای کنکور آماده کنید و از نتیجه تلاش خود، بهترین استفاده را ببرید.

1-    هنگامی که به تستی برخوردید که از نظر نکته، بسیار ظریف طراحی شده است یا احتیاج به خلاقیت دارد، حتماً آن را با مثلث علامت‌گذاری کنید تا در دور بعدی به حل آن مبادرت ورزید.

2-    اگر تستی را به هر دلیل غلط حل کردید یا اصلاً نتوانستید آن را حل کنید، به طور حتم آن تست را برای دور بعد علامت‌گذاری کنید (یادتان باشد که بیشتر غلط‌های داوطلبان کنکوردر دروس ریاضیات و فیزیک، اشتباهات محاسباتی است).

3-    یک قانون مهم در تست زدن، این است که باید حتی پاسخ تشریحی تست‌هایی را که درست زده‌اید، نیز به طور کامل بخوانید؛ هر چند تست حل شده از نوع تست‌های تکراری باشد. دلیل این امر، آن است که ممکن است در بعضی از پاسخ‌های تشریحی این تست‌ها، شما به راه حل‌های جالبی برخورد کنید که منجر شوند یا در زمانتان صرفه‌جویی کرده و یا به فهم بیشتر شما از درس کمک کنند.

4-    یکی از مشکلاتی که داوطلبان در حین پاسخگویی به سؤال‌ها با آنها روبرو می‌شوند، کم آوردن وقت و دستپاچه شدن آنهاست. برخی از افراد در کارهایشان سرعت کمتری دارند. این افراد، بنا به دلایلی، میزانی از وقت خود را هدر می‌دهند. این زمان‌های از دست رفته در انجام برخی از کارها و فعالیت‌ها، چندان مشهود نیست، ولی در کارهایی چون تست‌زنی، بویژه سر جلسه برگزاری کنکور، اهمیت اساسی دارد. برای برطرف نمودن این مشکل، باید سعی کنید که وقت خود را زمان‌بندی کنید. این درست است که باید در جلسه برگزاری کنکور، تقسیم زمان داشته باشید؛ اما بدان معنا نیست که برای همه تست‌ها باید زمان یکسانی را در نظر گرفت. اگر برای تستی سه دقیقه وقت صرف کردید، حتماً تستی هم وجود دارد که در ظرف پانزده ثانیه، پاسخ آن را بیابید. اگر جزو افرادی هستید که سرعتشان در تست‌زنی کم است، باید در این ایام، بیشتر تمرین کنید و سرعت عمل خود را افزایش دهید. برای افزایش سرعت عمل می‌توانید زمانی را برای تست زدن اختصاص دهید و سپس سعی کنید که در این فاصله، تعدادی تست بزنید و پس از آن، رفته رفته سعی کنید تعداد تست‌هایی را که در این فاصله زمانی می‌زنید، افزایش دهید.

5-    یکی از راه‌های پر بازده برای افزایش سرعت، این است که شما در زمان تست‌زنی مهارتی، از دو رنگ خودکار برای زدن تست‌ها استفاده کنید؛ بدین صورت که اولاً زمان را به صورت کلی در نظر بگیرید؛ یعنی تست‌ها را پشت سر هم حل کنید و زمان کل را مدّ نظر داشته باشید، و ثانیاً، هنگامی که زمان استاندارد تست‌هایتان به پایان رسید، دست از حل کردن آنها نکشید؛ بلکه فقط رنگ خودکار خود را عوض کنید. انجام این کار به شما کمک می‌کند که به دو صورت درصدگیری کنید: یک درصد، شامل کلیه جواب تست‌های شماست (رنگ آبی و قرمز) که این درصد، توانایی شما را بدون در نظر گرفتن زمان نشان می‌دهد و نشان از قدرت کلی شما در پاسخگویی به تست‌ها دارد، و درصد دوم، فقط شامل پاسخ‌های شما در زمان استاندارد (که همان تست‌های با رنگ خودکار اول می‌باشد) است. این درصد، نشان از توان قدرتی ـ سرعتی شما دارد. نکته مهم این است که این درصد در ابتدا ممکن است بسیار پایین باشد، ولی این امر نباید مایه دلسردی شما شود، بلکه شما باید به تحلیل و مقایسه این دو درصد بپردازید تا بتوانید قدرت تست‌زنی خود را در زمان استاندارد افزایش دهید.

6-     حفظ کردن فرمول‌ها در درس‌هایی چون ریاضیات و فیزیک، نمی‌تواند در بالا بردن سرعت استاندارد شما کمک کند.

7-    اگر جواب تستی را نمی‌دانستید، در کنار آن تست علامت زده و به سراغ دیگر سؤالات بروید و سپس در صورت اضافه آوردن زمان، به سؤالاتی که به آنها پاسخ نداده‌اید، باز گردید. نکته مهم در سرعت عمل، این است که اگر شما در موقع پاسخگویی، پاسخ سؤالی را فراموش کرده باشید، می‌توانید کنار آن سؤال، علامت مخصوصی بزنید و به بقیه سؤال‌ها بپردازید و در مرحله آخر که وقت اضافه آوردید، با خونسردی و آرامش بیشتر در مورد آن سؤال فکر کنید.

8-    بیشتر دانش‌آموزان، پس از اینکه در دور اول تست زدن خود، تست‌هایشان را تصحیح می‌کنند، چون به تعداد زیادی از سؤالات خود پاسخ درستی نداده­اند، به سراغ جزوه یا کتاب کمک درسی دیگری می‌روند؛ با این تصور که با دوباره خوانی و یا استفاده از منبعی دیگر، می‌توانند اکثر تست‌ها را درست حل کنند؛ اما اگر قرار بود با خواندن تمام و کمال جزوه‌ها و کتاب‌های کمک درسی رنگین، وقتی سراغ تست‌ها می‌رویم بیشتر آنها را درست حل کنیم، دیگر چه نیازی به تست زدن و تمرین این مهارت بود؟! اگر این گونه بود، پس مستقیم به جلسه برگزاری کنکور می‌رفتیم و پیروز بیرون می‌آمدیم. این طور فکر کنید که شما اصلاً تست می‌زنید که غلط بزنید و باید روحیه‌تان را حفظ کنید تا آرام آرام به حد مطلوبتان برسید. هیچ‌گاه از اینکه تست بزنید و آن را غلط حل کنید، واهمه نداشته باشید و سعی کنید که در این دوران، حتماً این مهارت را در خود بالا ببرید و خود را در تست‌ها محک بزنید و سپس، اگر نکته‌ای، در جزوات و خلاصه‌هایتان از نظر شما دور شده بود، آن را دوباره مرور کنید؛ البته باز هم به دوباره خوانی مطلب به صورت کامل روی نیاورید.

9-    نکته دیگری که از هم اکنون باید در تست‌زنی مهارتی دوران جمع‌بندی به آن توجه داشته باشید، این است که سعی کنید در دفترچه سؤالات دروس عمومی، تست‌های هر درسی را در کمتر از زمان تعیین شده، بزنید و در پایان کار بین شش تا هشت دقیقه وقت اضافه بیاورید. این وقت اضافه به این درد می­خورد که آن را روی یکی از دروس بگذارید تا بتوانید درصد آن درس را بالا ببرید؛ یا می‌توانید تست‌هایی را که بین دو گزینه شک داشتید، اکنون با خیالی آسوده‌تر مرور کنید و مطمین باشید که نتیجه مطلوبی خواهید گرفت. اینکه چطور بتوانید در کمتر از زمان استاندارد، به تست زدن مبادرت ورزید و این تکنیک (زمان نقصانی) را در آزمون به کار گیرید، بسته به این است که از همین الان مهارت خود را در این زمینه بالا ببرید.

10- در تست‌زنی مهارتی و برای بالا بردن سطح اطمینان خود در کنکور، ابتدا به سؤالاتی جواب دهید که صد در صد به آنها تسلط دارید؛ سپس به اول برگردید و به سؤالاتی که هفتاد تا سی درصد به درست بودن پاسخ آنها اطمینان دارید، جواب دهید و به همین ترتیب به سؤالاتی بپردازید که در ابتدا خیال می‌کردید آنها را بلد نیستید، و در نهایت می‌توانید به تعدادی از آنها نیز پاسخ دهید. این روش پله به پله، روحیه شما را بالا می‌برد و سبب می‌شود که به روحیه و اعتماد به نفس بالا، که در جلسه برگزاری آزمون سراسری، مهم‌ترین عامل تعیین کننده است، دست پیدا کنید.

11-  در تست‌زنی در دوران جمع‌بندی، سعی کنید مفهوم علامت‌هایی را که کنار هر تست می‌گذارید به خاطر داشته باشید؛ مثلاً علامت «تیک» را کنار تست‌های زده شده بگذارید، علامت مثلث را کنار تست‌هایی که به پاسخ آنها شک دارید و ... و یادتان باشد که این علامت‌ها می‌توانند از یک داوطلب به داوطلب دیگر فرق داشته و کاملاً قراردادی باشند.

12- از همین الان عادت کنید که از بعضی تست‌ها بگذرید. انجام این کار، نه تنها نشانه ضعف شما نیست، بلکه بیانگر مهارت و دانش بالای شما نیز هست. اگر بعد از پاسخگویی به چند سؤال اول یک درس، به خاطر اضطراب یا هر علت دیگری، فکر کردید که قادر نیستید به سؤال‌های آن درس پاسخ دهید، سؤال‌های آن درس را کنار گذاشته و به سراغ درس دیگری بروید. پاسخ دادن به سؤال‌های درس دیگر، به شما احساس آرامش و اطمینان خاطر می‌دهد، و بعد می‌توانید با آمادگی بیشتر، بار دیگر سراغ سؤال‌های درسی که به خاطر آوردن پاسخ آنها برای مدتی از ذهنتان پاک شده بود، بروید.

در تست‌زنی دوران جمع‌بندی، سعی کنید که خود را دقیقاً در شرایط کنکور قرار دهید. یکی از کارهایی که در این دوران می توانید به منظور انجام تمرکز انجام دهید، آن است که قبل از شروع پاسخگویی به هر سؤال، تمام سؤال‌ها را نخوانید؛ زیرا این امر، تمرکز شما را کاهش می‌دهد. قبل از شروع پاسخگویی به هر سؤال، آن را با دقت بخوانید و سعی کنید ابتدا دقیقاً بفهمید که چه موضوعی در سؤال مطرح شده است؛ زیرا اعتقاد بر این است که حدود پنجاه درصد از جواب تست‌ها در خود سؤال‌ها پنهان است. 

اطلاعیۀ بسیار مهم

اطلاعیۀ بسیار مهم

شرکت تعاونی خدمات آموزشی

 

با توجه به استفادة غیر قانونی برخی ناشران از سوالات آزمون‌های آزمایشی سنجش در کتاب‌های خود و همچنین انتشار و فروش غیرقانونی این سوالات در سایت­های اینترنتی، فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، همان­طور که ممنوعیت هرگونه استفاده و انتشار سوالات آزمون‌های آزمایشی سنجش به هر طریق در نسخة چاپی این سوالات درج گردیده است، بار دیگر یادآور می‌شود که حق چاپ، تکثیر و انتشار سوالات آزمون‌های آزمایشی سنجش به هر روش(الکترونیکی، استفاده در کانال‌های تلگرام، سایت‌ها و .....) در هر مقطع زمانی، برای تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی ممنوع است(حتی با ذکر منبع). به عبارت دیگر، استفاده از سوالات آزمون‌های آزمایشی سنجش، منحصراً متعلق به پدیدآورندة آن یعنی شرکت تعاونی خدمات آموزشی کارکنان سازمان سنجش آموزش کشور بوده و استفاده از این سوالات برای سایر موسسات و ناشران آموزشی به کلی ممنوع است و این موضوع محدود به دورة زمانی خاصی نمی‌باشد. بدیهی است این شرکت اقدامات قانونی لازم را در مورد متخلفین از این امر به عمل خواهد آورد.

سازمان سنجش آموزش کشور

آزمون های آزمایشی سنجش

شرکت تعاونی خدمات آموزشی کارکنان سازمان سنجش آموزش کشور، به­ عنوان مجموعه ­ای که بصورت تخصصی ارائه دهنده خدمات آموزشی و کمک آموزشی به داوطلبان آزمون سراسری دانشگاه ­ها و مؤسسات آموزش عالی کشور است، در سال تحصیلی 98-97 نیز همانند سالهای گذشته، مجموعه آزمون­های آزمایشی سنجش  را برای استفاده دانش آموزان  و کلیه افرادی که خود را برای شرکت در آزمون سراسری  دانشگاه ­ها و مؤسسات آموزش عالی آماده می­ نمایند، طرح ­ریزی نموده است.

ویژگی­ های آزمون­های آزمایشی سنجشِ پیش:

 

* برگزاری آزمون­ های تابستانه در تیر، مرداد و شهریور با هدف ارزیابی از مطالعات تابستانی داوطلبان؛

* برگزاری آزمون­ های مرحله ­ای مطابق با برنامه درسی دبیرستان­ها براساس بودجه ­بندی جدید منابع درسی؛

* برگزاری آزمون­ های آزمایشی جامع با استانداردهای آزمون سراسری؛

* برگزاری آزمون جامع دروس پایه در فروردین ماه با هدف ارزیابی وضعیت آمادگی داوطلبان در دروس پایه؛

* ارائه سؤالات تستی هم تراز آزمون سراسری و همگام با پیشرفت برنامه درسی در طول سال؛

* اعلام نتایج نمرات داوطلبان بلافاصله پس از برگزاری آزمون؛

* ارائه کارنامه نتایج با اطلاعات جامع و مفید برای اطلاع داوطلب از وضعیت علمی و مقایسه با سایر داوطلبان؛

* ارائه دفترچه پاسخ ­های کاملاً تشریحی به داوطلبان.