حرف‌هایی درگوشی با والدین:

حرف‌هایی درگوشی با والدین:

شما نقش اصلی را دارید

شک نیست که والدین، نقشی بسیار مهم و حیاتی در موفقیت داوطلبان کنکوری دارند؛ تا جایی که امسال در گفت و گویی که پیک‌سنجش با رتبه‌های برتر آزمون سراسری سال 97 داشت، همۀ آنهایی که در مصاحبه حضور داشتند، معتقد بودند که نقش والدین، بیشتر از مدرسه و مشاور است. این نقش، به خصوص در ماه‌های پایانی و در تعطیلات نوروز، مهم‌تر و مؤثرتر است. در اینجا به نکاتی مهم که می‌تواند یاور والدین و در نتیجه داوطلبان در این زمینه باشد، اشاره می‌گردد.  

* به توانمندی‌های فرزندتان توجه کنید و از او به‌ همان اندازه انتظار داشته باشید. دقت کنید که فرزندتان را در قیاس با دیگران قرار ندهید؛ چون این مقایسه می‌تواند برای وی آسیب‌ر‌سان باشد.

* در مواقع بحرانی، اضطرابی و روانی، با دانش‌آموز همدلی کنید و از تنش‌ها و دعواهایی که در درون خانواده است و باعث ایجاد استرس در فرزندان می‌شود، دوری کنید.

* با مدرسه فرزندتان ارتباط داشته باشید تا از ضعف‌های وی آگاه شوید  و برای برطرف کردن آنها بکوشید.

* به فرزندتان استرس‌ وارد نکنید و دایم از او نپرسید: خواندی؟ تستت را زدی؟ چند درصد زدی؟ و ... در این صورت، همراه با جامعه، که کنکور را غول کرده است، این مساله را بزرگ نشان می‌دهید  و به فرزندتان  اضطراب وارد می‌کنید؛ در حالی‌ که خانواده باید برای آرامش، احساس امنیت و تامین‌ خاطر دانش‌آموز، تلاش کند.

* از جزییات برنامه‌ریزی فرزند خود مطلع باشید و امور زندگی خود را با آن هماهنگ کنید. انجام این کار باعث می‌شود که فرزندتان احساس کند اهمیت و سنگینی کار او را درک می‌کنید.

* تذکر درسی به فرزندتان، برای مدت کوتاهی می‌تواند تاثیر مثبت داشته باشد، اما بعد از گذشت زمان نه چندان زیاد، او نسبت به این تذکرات بی‌تفاوت می‌شود و تا حدی پیش می رود که بعد از مدتی نسبت به تذکرات درسی شما جبهه خواهد گرفت، و این امر، موجب ایجاد بحث و جدل میان شما و فرزندتان خواهد شد.

گفتن جملاتی نظیر «تو که همش داری استراحت می‌کنی» یا «این قدر تلویزیون تماشا نکن» و «بسه دیگه از پشت کامپیوتر بلند شو» تاثیر بسیار بدی روی ذهن فرزند‌‌تان می‌گذارد. توجه داشته باشید که شاید وی برنامه‌اش را انجام داده و حالا وقت استراحتش است.

  پس بهتر است که جلوی این اتفاق را بگیرید و مسؤولیت نظارت  بر کار درسی فرزندتان را به مشاور و کادر مدرسه بسپارید. اگر هر مشکلی وجود دارد، بهتر است که آن را، بدون در جریان گذاشتن فرزندتان، به اطلاع مشاور برسانید و از او بخواهید تا این موضوع را مطرح کند. تا جایی که ممکن است، سعی کنید که درباره کنکور با فرزندتان بحث نکنید. توجه داشته باشید که  پیش از هر چیزی، شما پدر و مادر هستید و باید عشق خود را به فرزندتان هدیه دهید.

* حتی اگر فرزندتان در ارتباط با درس صحبت کرد، سعی کنید که بحث را عوض کنید. این مساله کمک می‌کند تا او از شنیدن مطالبی که گاه از سر محبت گفته می‌شود، به هم نریزد. حتی گفتن جمله «اگر در کنکور قبول نشدی ایراد ندارد و سال بعد دوباره درس بخوان» باعث افزایش استرس و به هم ریختن افکار وی می‌شود.

* در ایام امتحانات با فرزندتان بیشتر مدارا کنید و حتی اگر دیدید که او پرخاشگر شده، آن را به حساب بی‌ادبی وی نگذارید و بدانید که به دلیل فشار امتحانات است؛ در واقع،  گاهی اوقات به خاطر فشارها و استرس‌های کنکور، خلق کنکوری‌ها تنگ و زودرنج و بی‌حوصله می‌شوند. در چنین اوقاتی شایسته است که با محبت و آرامش، آنها را به شرایط معمولی قبلی نزدیک کنید، و اگر با گذشت مدت زمان طولانی، سازش و ملاحظات شما نتیجه نداد و شرایط داوطلب رو به وخامت رفت، حتماً در این زمینه، با یک مشاور یا روان‌شناس مشورت کنید.

* از آینده‌ای که در آن فرزندتان در رشتۀ ایده‌آلی که مورد نظر شما یا خود اوست، پذیرفته نشده است، هیولا نسازید و بدین وسیله، حس ترس و نگرانی  را در او تقویت نکنید. نگذارید تصور کند که دوست داشته شدن و مورد قبول واقع شدن وی، منوط به قبولی او در رشته یا دانشگاه خاصی است.

* والدین باید به خوراک فرزندان کنکوری خود توجه کنند و در وعده‌های غذایی آنها برنج، نان، سیب‌زمینی، لبنیات و به ویژه یک لیوان شیر ولرم را نیز در نظر بگیرند؛ چرا که در برقراری آرامش، نقش مؤثری خواهد داشت. همچنین خوب است که داوطلبان، از مصرف ترشی، ادویه‌جات، سوسیس، همبرگر، کافیین و نوشیدنی گازدار خودداری کرده و به جای آنها از پسته، گردو، بادام، میوه و سبزی استفاده کنند. 

 

با «فیزیک» کنار بیابید

درس فیزیک در آزمون سراسری گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی، پس از درس ریاضیات، دارای بالاترین ضریب و پر امتیازترین آنهاست. به دلیل امتیاز بالا و اهمیت آن برای موفقیت در آزمون سراسری، باید در تعیین ساعات مطالعه و تمرین این درس، برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشید و برای مطالعه کامل آن تلاش نمایید تا اگر قصد قبولی در یک رشته مهندسی و دانشگاه خوب را دارید، خود را برای کسب درصد بالایی در این درس آماده کنید. 

     با اینکه فیزیک، درس بسیار مهمی است، اما بسیاری از داوطلبان آن را جزء درس‌های مشکل می‌دانند؛ ولی توجه داشته باشید برخلاف ظاهر سختی که این درس دارد، اگر با آن همراه شوید و در هنگام مطالعه به مفاهیم درس توجه کنید و با آن کنار بیایید! این درس برای شما جزو دروس شیرین و به یادماندنی خواهد شد؛ در واقع، شما می‌توانید مطالعه این درس را برای خود آسان و راحت نموده و از آن نمره خوبی را کسب کنید.

       مطالعه دقیق و اصولی درس فیزیک، مستلزم این است که این درس را در سه مرحله و با دقت بخوانید:

1ـ مطالعه اولیه    

مانند همه درس‌ها، درس فیزیک را نیز باید یک یا چند بار، بسته به توان و آمادگی قبلی‌تان در این درس، مطالعه کنید. بسیاری از داوطلبان، با تصور اینکه فیزیک درسی مشکل است، سعی می‌کنند تا با جمع آوری جزوات مختلف به مطالعه این درس بپردازند؛ اما باید بدانید که در آغاز اصلاً نیازی به انجام این کار نیست و شما باید اساس کار خود را در مطالعه درس فیزیک، روی کتاب درسی و موضوعات مطرح شده در آن بگذارید و سپس، در صورت لزوم، به جزوات دیگر مراجعه کنید. می‌توانید استفاده از جزوات را برای مطالعه تکمیلی و آموختن اطلاعات بسیار ریزی که ممکن است در آزمون سراسری مطرح شود، اختصاص دهید. انجام این کار، مخصوص داوطلبانی است که مباحث کتاب را به خوبی یادگرفته‌اند و نیز وقت کافی برای پرداختن به این موضوعات را دارند. یکی از کارهای مهمی که همه شما داوطلبان در مطالعه درس فیزیک باید به آن توجه داشته باشید، این است که در درس فیزیک، به جای مطالعه ترتیبی فیزیک یک، دو، سه و ... مباحث را به صورت موضوعی مطالعه کنید؛ مثلاً وقتی که می‌خواهید بحث مکانیک را بخوانید ابتدا به سراغ فیزیک دو بروید و مبحث مکانیک را در آنجا بخوانید و مسایل مربوط به آن را حل کنید و سپس مبحث مکانیک را در فیزیک پایه‌های دیگر مطالعه کنید. با انجام این کار، هم در زمان صرفه جویی کرده و هم به علت اینکه مباحث پایه‌ای را خوانده‌اید، در بحث جدید نیز یادگیری بیشتری خواهید داشت.

      از چند سال قبل، طراحان درس فیزیک سعی می‌کنند تا برای این درس، سؤالات مفهومی طرح نمایند. این موضوع باعث می‌شود تا داوطلبانی که واقعاً مباحث را به خوبی خوانده و آنها را یاد گرفته‌اند، به سؤالات پاسخ دهند؛ به این ترتیب و به عنوان مثال، قبلاً یک دانش‌آموز برای تسلط بر فصل حرکت شناسی در مبحث مکانیک باید حداقل 30 تا 40 نکته کنکوری را حفظ می‌کرد، ولی اکنون احاطه بر مطلب درسی به اضافه چند نکته اساسی، می‌تواند به تست‌زنی خوب در این درس کمک بسیار زیادی کند؛ ضمن آنکه شما باید ابتدا مطالب را به صورت مفهومی و کامل یاد گرفته و سپس از نکات تستی استفاده کنید؛ بنابراین، از درک عمیق و مفهومی فیزیک غافل نشوید و هرگز یک مفهوم فیزیک را، با ژرفایی که دارد، در حد یک تعریف خشک پایین نیاورید.

    حتماً برخی از شما داوطلبان عزیز می‌پرسید که منظور از مفهومی خواندن فیزیک چیست و چگونه باید این کار را انجام داد. در پاسخ می‌گوییم که شما داوطلب گرامی برای مفهومی خواندن باید، به جای حفظ نکات و فرمول‌های غیر لازم، روش‌های حل مساله را یاد بگیرید و برای شروع مطالعه، متن کتاب درسی و حل مثال‌ها و تمرین‌های آخر فصل کتاب درسی را در سر لوحه کار خود قرار دهید. تعداد سؤالات فیزیک نامحدود است، ولی تیپ‌های موجود برای هر بحث، محدود است؛ بنابراین، مفاهیم مرتبط با هر تیپ و روش‌های حل مربوط به آن را کاملاً یاد بگیرید و برای هر تیپ، تمرین‌های زیادی را حل کنید. در شروع مطالعه صبور باشید. اگر داوطلبی هستید که در این درس ضعیف هستید یا احساس می‌کنید که آن طور که باید، نمی‌توانید به صورت اصولی این درس را مطالعه کنید، مطمین باشید که با کمی پشتکار و جدیت می‌توانید نتیجه قابل قبولی را در این درس کسب کنید. یکی از راه‌های موفقیت در این درس، حل تمرین‌های زیاد برای هر مبحث است. باید بدانید که میزان موفقیت شما، بستگی به حجم تمرین شما در این درس دارد.

     نکته بسیار مهم دیگری که در مطالعه فیزیک، حتماً باید به آن توجه داشته باشید، این است که برای پاسخگویی به برخی از سؤالات این درس، لازم است تا بعضی از محاسبات ریاضی را به خوبی بدانید؛ زیرا ممکن است، به دلیل ضعفی که در محاسبات ریاضی دارید، نتوانید از عهده حل مساله برآیید؛ پس توصیه می‌کنیم تا فرصت باقی است، در قسمت‌هایی از ریاضیات (مثل برآیند و تفاضل بردارها، تجزیه بردار به دو مؤلفه، رابطه فیثاغورث، حل مثلث، روابط مثلثاتی و ...) که در حل مسایل فیزیک کاربرد بیشتری دارند، مطالعه و تمرین داشته باشید.

    در مطالعه درس فیزیک، به مبحث مکانیک توجه خاصی داشته باشید؛ زیرا مبحث مکانیک، 20 تا 25 درصد پرسش‌ها را به خود اختصاص داده است و تسلط بر این بخش، می‌تواند به تنهایی باعث کسب درصد قابل قبولی در این درس برای شما گردد. بهتر است که قبل از شروع مطالعه مبحث فشار و مکانیک، موضوع فیزیک و اندازه‌گیری را کاملاً یاد بگیرید؛ مثلاً به طور تقریبی، هر دو سال یک بار، یک تست از چگالی می‌آید و منظور از طرح این تست در کنکور، تبدیل واحدها در آن است.

      پس از اینکه هر یک از مباحث را مطالعه کردید، به سراغ تمرین‌های آن مبحث بروید و تا می‌توانید، تمرین‌های بیشتری از آن مبحث را حل کنید. مقدار وقتی که برای هر مبحث می‌گذارید، بسته به وقت، توان و میزان یادگیری شما و اهمیت آن مبحث است. پس از حل تمرین‌ها، تمرین‌های سخت را علامت زده و در مرورهای بعدی، دوباره آنها را حل و بررسی کنید. در مطالعه اولیه می‌توانید از تست‌های کنکور نیز برای تمرین استفاده کنید.

2ـ مرور

مرور کردن، کلید تثبیت اطلاعات در هر درسی در کنکور است. اگر به عنوان یک داوطلب کنکور، درسی را بخوانید، اما آن درس را مرور نکنید، مطمین باشید که نمی‌توانید نتیجه مطلوب و قابل قبولی را در درس مورد نظر کسب کنید. درسی مانند فیزیک، به دلیل مباحث متفاوتی که دارد، نیازمند مرورهای مختلف است تا مطالب آن یادآوری شده و فراموش نشوند. برای مرور بهتر و اصولی‌تر، سعی کنید که پس از هر بار خواندن، از نکات و فرمول‌های مهم یادداشت‌برداری کنید و برای مرور از این یادداشت‌ها استفاده کنید. کار بسیار مفیدی که می‌توانید انجام دهید، این است که یادداشت‌های خود را به صورت مبحثی جمع‌آوری کنید تا هنگام مطالعه، تمام مطالب مهم مربوط به یک مبحث را کنار هم داشته باشید.

     در این درس نیز، مانند بسیاری دیگر از دروس، باید چند مرحله مرور را در برنامه‌ریزی خود بگنجانید. بهتر است که مرور اصلی و نهایی را برای ایام بعد از عید در نظر بگیرید. تا آن زمان، کل مطالب یا بخش مهمی از آن را فراگرفته و احتیاج دارید تا مطالب را به طور کامل در ذهن خود تثبیت کنید و برای انجام این کار، نیاز به مرور نهایی و جامع دارید؛ اما در طی مدت مطالعه، قبل از مرور جامع نیز شما نیاز به مرورهای مختلف دارید. انجام این کار برای آن است تا شما بتوانید مباحثی را که هر هفته در این درس مطالعه می‌کنید، به خوبی یاد گرفته و به حافظه خود بسپارید. اینکه ساعات مطالعه و مدت آن در برنامه چقدر باشد، به شما و میزان یادگیری‌تان بستگی دارد. می‌توانید بعد از هر دفعه مطالعه این درس یا پس از مطالعه کل مبحث، به مرور آن بپردازید. مهم این است که مرور را در برنامه مطالعاتی خود گنجانده باشید.کار دیگری که در مرور این درس می‌توانید انجام دهید این است که تست‌هایی را که به عنوان تمرین حل کرده بودید و از نظر شما سخت بوده است و نمونه‌های مشابه آن را نیز در مرورهایتان قرار دهید تا بتوانید تسلط بیشتری بر درس پیدا کنید.

3ـ تست‌زنی

یکی از کارهایی که شما داوطلب عزیز برای موفقیت در درس فیزیک باید انجام دهید، این است که با تست‌های تمرینی و سپس سرعتی در این درس، خودتان را محک زده و نقاط قوت و ضعفتان را دریابید. اگر نگاهی گذرا به پرسش‌های فیزیک در آزمون سراسری سال‌های گذشته داشته باشید، خواهید دید که اکثر پرسش‌های این درس، تکراری هستند؛ یعنی در حدود 70 تا 80 درصد این پرسش‌ها، مشابه پرسش‌های کنکور سال‌های قبل هستند؛ پس حتماً به عنوان تمرین تست‌زنی، بررسی تست‌های کنکور سال‌های قبل را در این درس، نیز در برنامه خود بگنجانید.در مبحث مکانیک، برای یادگیری بهتر، تا می‌توانید، تست‌های متنوع و مسایل مختلف را، که در سطح کتاب درسی است، حل کنید.

     برای هر مبحث، با توجه به اهمیت آن و وقتی که دارید، بین 40 تا 50 تست انتخاب کنید. اگر مبحثی را به طور کامل نخواندید، به حل تست‏های تمرینی مربوط به آن نپردازید. در انتخاب تست‏های تمرینی، اولویت با تست‏های آزمون‌های سراسری سال‏های گذشته است؛ چون هم استاندارد هستند و هم تمام مطالب درسی را پوشش می‏دهند. در ابتدا، که به حل تست می‌پردازید، زمان را در نظر نگیرید و فقط خودتان را در میزان یادگیری‌ در تست‌زنی سؤالات آن مبحث محک بزنید و تست‌زنی سرعتی را به خرداد ماه محول کنید. تست‏هایی را که حل نکرده یا غلط حل کرده‌اید، حتماً علامت‏گذاری کنید؛ زیرا در این تست‏ها ضعف دارید و باید آن ضعف‏ها را برطرف کنید. در زمان مرور یک مبحث از درس فیزیک، به سراغ تست‌هایی که قبلاً به آنها پاسخ غلط داده یا اصلاً نتوانسته‌اید حل کنید، بروید. اگر باز هم در حل برخی از این تست‌ها مشکل داشتید، این موضوع به آن معنی است که شما باید مبحث مورد نظر را چندین بار دیگر بخوانید تا به طور کامل به آن مبحث و تست‌هایش مسلط شوید. در نهایت، پس از مرور نهایی این درس، به تست زنی سرعتی مبادرت کنید. 

تعطیلات نوروز؛ زمانی برای مطالعه برنامه‌ریزی شده

دوران عید یا دومین گذرگاه طلایی کنکور، یکی از فرصت‌های بسیار مهم در کنکور است که تاثیر زیادی بر نتیجه داوطلبان آن خواهد داشت. تعطیلات عید به طور معمول از ۲۵ اسفند شروع می‌شود و تا ۱۴ الی 15 فروردین ادامه دارد، و، در صورتی که به صورت درستی از آن استفاده شود، شامل حداقل۱۲ روز مطالعاتی خواهد بود. دانش‌آموزان در این ۱۲ روز مطالعاتی می‌توانند روزانه ۱۰ ساعت مطالعه کنند که در مجموع حدود ۱۲۰ ساعت می‌شود. ممکن است شما معتقد باشید با مطالعاتی که در طول سال تحصیلی داشته‌اید، بهتر است که در این ایام استراحت کنید؛ اما بدانید که بسیاری از رقبای شما در این دوران مطالعه خواهند کرد و به طور قطع، اگر شما این کار را انجام ندهید، از آنها فاصله خواهید گرفت؛ پس یکی از دلایل موفقیت داوطلبان برتر، این است که در چنین زمان‌هایی، که دیگران درس نمی‌خوانند، به خوبی از وقت و فرصت خود استفاده می‌کنند؛ البته حساسیت روزهای نوروز برای داوطلبان کنکور، به این معنی نیست که آنها در تعطیلات نوروز فقط و فقط درس بخوانند و استراحت و تفریح را بر خود حرام کنند، بلکه به این مفهوم است که آنها باید با یک برنامه‌ریزی درست و حساب شده، از این روزها بهترین استفاده را ببرند. در این دوره کوتاه، شما می‌‌توانید به جهش قابل ملاحظه‌ای دست یابید. برای آنکه شما عزیزان داوطلب بدانید که چگونه می‌توانید در این ایام، در نهایت آرامش به درس‌هایتان رسیدگی کرده و استراحت و تفریح نیز داشته باشید، این مقاله را مطالعه کنید.

مطالعه در دوران عید، دو مزیت مهم دارد:

1-    آمادگی مطالعاتی شما افت نمی‌کند

حتماً برای شما یا یکی از دوستانتان هم اتفاق افتاده است که در سال‌های گذشته، به دلیل مطالعه نکردن یا کم مطالعه کردن در دوران عید یا تابستان، پس از شروع مجدد مطالعه احساس کرده‌اید که کار دشواری در پیش دارید؛ البته در سال‌های گذشته، به دلیل نبودن حساسیت ویژه، این موضوع اهمیت چندانی نداشت، ولی در سال شرکت در آزمون سراسری، ارزش لحظات، بسیار زیاد و تعیین کننده است. یکی از زمان‌هایی که ممکن است شما در آن دچار افت یا پیشرفت درسی خوبی شوید همین ایام عید است، و اگر بدون برنامه و با اهمال پیش روید، ممکن است که تا آخر تعطیلات همین گونه باشید و به راحتی زمان‌های مهم خودتان را از دست بدهید.

2-    فاصله خود را با رقبایتان حفظ خواهید کرد

در دوران عید، برخی از داوطلبان کنکور، که رقبای شما نیز محسوب می‌شوند، درس می‌خوانند و برخی دیگر درس نمی‌خوانند؛ در این صورت، اگر شما خوب مطالعه کنید، از کسانی که درس نخوانده‌اند، سبقت گرفته و در ضمن، فاصله خود را نسبت به دانش آموزانی که درس خوانده‌اند، نیز حفظ کرده‌اید؛ پس برای دستیابی به یک رتبه خوب، لازم است که در روزهای عید به خوبی درس بخوانید و با برنامه‌ای حساب شده وارد عمل شوید.

      حالا که اهمیت مطالعه در روزهای تعطیل نوروز را به خوبی دریافتید، لازم است تا با برنامه درسی خوب، خود را برای انجام این کار آماده کنید. ضمناً به این موضوع توجه داشته باشید که به طور قطع، دسته‌ای از داوطلبان در روزهای عید مطالعه خواهند کرد و اگر شما جزو این گروه نباشید، از آنها عقب خواهید ماند. برای یک مطالعه خوب و مثمر ثمر، حتماً به مسایل زیر توجه داشته باشید:

الف- انگیزه و عمل را با هم به کار گیرید

تعطیلات عید برای بسیاری از مردم و از جمله تک تک شما داوطلبان عزیز، جذابیت خاصی دارد؛ زیرا، علاوه بر دید و بازدیدها، برنامه‌های سرگرم کننده تلویزیون یا مسافرت‌هایی که ممکن است به نقاط دور یا نزدیک انجام شود، این روزها را با زیبایی‌های خاصی همراه می‌کند. ممکن است دوست داشته باشید که در ایام نوروز مطالعه کنید، اما حال و حوصله انجام این کار را نداشته باشید؛ به ویژه اگر انجام کار سختی مثل مطالعه، در روزهایی باشد که بیشتر مردم در آن مشغول تفریح و شادی هستند. برای اینکه شروع به کار کنید و قدم اول را بردارید، به این فکر کنید که داوطلبان زیادی مشغول به مطالعه هستند و اگر شما هم این کار را انجام دهید، می‌توانید نتیجه بسیار خوبی بگیرید و سال بعد در چنین روزهایی، فارغ از هر گونه عذاب وجدان و ناراحتی، به شادی و تفریح مشغول باشید.

     سریع شروع کنید. وقتی شروع کردید، برداشتن قدم های بعدی ساده‌تر می‌شود و می‌بینید که انجام کار مورد نظر، آن‌قدرها هم که فکر می‌کردید، سخت نیست؛ در ضمن، توجه داشته باشید که رسیدن به هدف‌های شخصی، بیشتر با فشار روانی همراه است؛ زیرا بیشتر اوقات برای رسیدن به هدف با موانع مختلفی روبرو می‌شویم. اگر به راحت بودن زندگی معتقد باشید و خیال کنید که دیگران تلاش نمی‌کنند و موفق می‌شوند، به این نتیجه می‌رسید که مشکلی در کار شما وجود دارد و در نتیجه در برخورد با هر مشکلی از آن صرف نظر می‌کنید و جزیی‌ترین ناکامی‌ها برای شما غیرقابل تحمل می‌شود. پرکارها می‌دانند که زندگی پر از سختی است و می‌دانند که در راه رسیدن به هدف، موانع و ناکامی‌های متعددی در انتظار آنهاست. به همین دلیل، این افراد موانع را می‌پذیرند و با عزمی جزم به مقابله با آنها می‌روند.

ب- از شکست نترسید

بسیاری از داوطلبان عزیز، که تا الان مطالعه خیلی خوبی برای کنکور نداشته اند، گمان می‌کنند که این ایام، دیگر برای مطالعه دیر است. اگر شما نیز جزو این گروه هستید، به جای آنکه تسلیم افکار منفی شوید، نحوه برخورد با این افکار را بیاموزید تا تحت تاثیر آنها قرار نگیرید. لازم است که این افکار را یادداشت کنید تا بتوانید طرز فکر و احساستان را تغییر دهید. با نوشتن افکار منفی، متوجه می‌شوید که دلیل طفره رفتن شما از انجام کار، این است که درباره آن به طور غیرمنطقی فکر می‌کنید؛ برای مثال، شما فکر می‌کنید که ایام نوروز برای مطالعه تمام دروس دیر بوده و این موضوع از توان شما خارج است. ما به شما پیشنهاد می‌کنیم که به جای نگرانی، عنوان کاری را که می‌خواهید انجام دهید، در یک جدول بنویسید و به جای باور داشتن به تفکر همه یا هیچ، به خود بقبولانید که مجبور نیستید همه کارها را در این ایام انجام دهید. همین که در این تعطیلات، هر روز بخشی از درس‌های خود را مطالعه کرده یا چند تمرین را حل کنید، احساس بهتری خواهید داشت و دیگر به خود بدهکار نیستید.

پ- مهم ها را دریابید

نگاهی به آنچه قبلاً مطالعه کرده‌اید، بیندازید و ببینید که کدام یک از دروس را خوب مطالعه کرده و در کدام دروس ضعیف هستید، و اصلاً طبق بودجه بندی دروس، کدام درس‌ها یا مباحث مهم‌ترند و وضعیت شما در این درس‌ها چگونه است. وقتی به این سؤالات پاسخ دادید، می‌توانید برنامه خوبی را برای خود تنظیم کنید.

ت- برنامه‌ریزی کنید

اگر درباره زمان شروع کار خود تصمیم گرفته‌اید، بدانید که بلندترین گام را برای رسیدن به هدفتان برداشته‌اید. حتی پس از برنامه‌ریزی، امکان دارد با وجود آنکه تصمیم جدی گرفته‌اید، به برنامه خود پایبند نباشید و در اجرای آن کوتاهی کنید؛ در این صورت، لازم است فهرستی از عواملی را که ممکن است شما را از شروع کار باز دارد تهیه کنید و سپس به یافتن راه‌حل‌هایی برای برخورد با این مسایل بیندیشید. این روش به شما کمک می‌کند تا نگرش جامع‌تری نسبت به کاری که تصمیم به انجامش گرفته‌اید، داشته باشید و خواهید دید که بیشتر اوقات، یافتن یک راه حل مؤثر، راحت‌تر از آن است که تصور می‌کردید.

ث- توانتان را در نظر بگیرید

یکی از بزرگترین مشکلاتی که داوطلبان را بسیار زود از مطالعه خسته می‌کند، این است که برنامه درسی خود را بالاتر از توان و یادگیری خود در نظر می‌گیرند. این موضوع باعث می‌شود تا وقتی اولین مراحل مطالعه طبق برنامه انجام نشود، شما داوطلب عزیز دچار یاس و ناامیدی شده و دست از کار بکشید؛ به عنوان نمونه، برخی از داوطلبان، که بعضی از دروس را تا الان مطالعه نکرده اند، گمان می‌کنند که می‌توانند آن را در ایام عید به پایان برسانند، و وقتی در روزهای اول دچار مشکل می‌شوند و کند پیش می‌روند، زمین و زمان را مقصر دانسته و دست از مطالعه می کشند. به خودتان کمک کنید، با خودتان رو راست باشید و با در نظر گرفتن کاستی‌ها و نقاط قوت خود، یک برنامه ایده‌آل و خوب چیده و به آن پایبند باشید؛ در این صورت، اگر دچار یاس گردیدید، به خود نهیب بزنید که هنوز زمان زیادی را در دست دارید و با کمی تلاش و کوشش بیشتر، می‌توانید به برنامه‌تان عمل کرده و سپس مجدداً برنامه خود را مطالعه کرده و آن را معتدل‌تر کنید.

ج- در بهترین مکان مطالعه کنید

فضای خانه‌ها در دوران عید معمولاً، به دلیل دید و بازدید، شلوغ و نامناسب برای مطالعه است. ممکن است که حضور شما در منزل، مهمانان یا شما را ترغیب کند تا برای مدت کوتاهی هم که شده است، در دید و بازدید‌ها شرکت کنید. همین موضوع کافی است تا برای ساعت‌های متوالی، وقت و فکر شما درگیر شود. توصیه می‌کنیم که در دوران عید، مکان ساکتی را برای مطالعه انتخاب کنید. اگر امکان انجام چنین کاری برای شما وجود ندارد، بکوشید که خود را عادت دهید تا بر اساس ساعت مطالعاتی که از پیش تعیین می‌کنید، عمل نمایید؛ به این ترتیب که در اتاق خود بمانید و توجهی به رفت و آمدها نداشته باشید و در جواب مهمانی که به اتاق شما می‌آید، با متانت اشاره کنید که در حال درس خواندن هستید و زمان دیگری را به دیدن وی و صحبت با او اختصاص خواهید داد. یادتان باشد که گفتن یک «نه» کوچک، بهتر از عذاب وجدان چند ساعته بیان کردن یک «بله» دردسر ساز است!

چ- خوش بگذرانید

خوش‌گذرانی فقط این نیست که شما در تمام ایام عید، مشغول دید و بازدید و مسافرت و ... باشید. می‌توانید سه روز کامل را در این پانزده الی بیست روز، برای خودتان تعطیل کنید و در آن سه روز، فقط به استراحت و تفریح در هوای دلچسب بهاری و مهمانی و تمدد اعصاب بپردازید. در این سه روز، به هیچ عنوان مطالعه نکنید، بازی فکری و بحث و جدل نداشته باشید و بیشتر به انجام فعالیت‌های فیزیکی و گفتن و خندیدن و ورزش و تحرک سبک و استفاده از هوای بهاری بپردازید. ممکن است که در دید و بازدیدهای عید، به فامیل و دوست و آشنایانی که پشت کنکوری هستند، برخورد کنید. مواظب باشید که برخورد با این افراد و صحبت‌های آنها، شما را تحت تاثیر خود قرار ندهد.

حتماً به نکات زیر برای داشتن یک عید کنکوری دقت کنید:

1- یادتان باشد که این دوره، فقط دو الی سه هفته است و نباید انتظار داشته باشید که تمام کارها و مطالعات عقب افتاده خود را بتوانید در این دوره انجام دهید.

 

2- برنامه خود را پس از تنظیم، به یک فرد آگاه نشان دهید و، در صورت لزوم، از نظرات مشورتی وی بهره بگیرید.

3- اگر در پایان یک هفته، متوجه شدید که بخش قابل ملاحظه‌ای از تصمیمات خود را اجرا نکرده‌اید، برنامه‌تان را بازبینی کرده و قسمت‌های کم اهمیت‌تر آن را حذف کنید.

4- هر قدر هم پایه درسی تان ضعیف باشد، هیچ درسی را به طور کامل حذف نکنید. در این گونه دروس می‌توانید مباحثی را بیابید که مطالعة آن مباحث برایتان ساده‌تر باشد.

5- اگر تا الان طبق  برنامه خود خوبی پیش رفته‌اید، سعی کنید که در این ایام، همه دروس را در برنامه خود داشته باشید.

6- به پشت کنکوری‌ها توصیه می‌شود که ایام نوروز را به جمع بندی دروس سال آخر اختصاص دهند. در این دوره می‌توان به رفع اشکلات مربوط به دروس سال آخر پرداخت و با جمع‌بندی دروس برای مرحله پایانی، که مرور همه سر فصل‌هاست، آماده شد.

7- برنامه درسی، گامی مؤثر در داشتن یک نوروز تحصیلی است. به صورت هفتگی و روزانه، برنامه خود را تنظیم کنید تا بتوانید از تمام ساعات بیکاری‌تان در ایام نوروز استفاده کنید. از هر برنامه چند نسخه تهیه کنید و آن را در نقاطی که بیشتر به آنها رفت و آمد دارید، بچسبانید. انجام این کار باعث می‌شود تا حواستان بیشتر به برنامه درسی باشد.

8- زمان برای بازی و سرگرمی و مسافرت، بسیار است. دوستان شما در حال سفر هستند، ولی شما با دوره کردن درس‌های گذشته، که اولین گام در آماده شدن برای بخش پایانی سال حضور در آزمون سراسری است، می‌توانید آنها را کاملاً از گردونه رقابت خارج کنید! 

استعداد تحصیلی

لینک ثبت نام در این آزمون ها

هزینه ها

زبان و ادبیات فارسی را چگونه بخوانیم؟

درس زبان و ادبیات فارسی، یکی از مهم‌ترین دروس عمومی در آزمون سراسری است. این درس، برخلاف دو درس عمومی دیگر، یعنی زبان انگلیسی و عربی، در برگیرنده زبان رسمی ماست؛ زبانی که با آن با یکدیگر صحبت کرده و ارتباط برقرار می‌کنیم؛ اما اهمیت این درس، جدای از ضریب بالای آن (ضریب 4)، در مقایسه با دیگر دروس عمومی، به تنوع مباحث و موضوعاتی برمی‌گردد که در بیست و پنج سؤال مطرح شده از داوطلبان خواسته می‌شود. سؤالات زبان و ادبیات فارسی در آزمون سراسری در یکی دو دهه اخیر، نسبت به گذشته، از حیث شکلی و محتوایی، تغییراتی اساسی کرده و این تغییرات، سبب دشوارتر شدن سؤالات و مفهومی شدن آنها شده است؛ به گونه‌ای که بدون تسلّط خوب بر مفاهیم و موضوعات کتاب‌های زبان و ادبیات فارسی و دقت و تامل در برخی از جزییات آنها، نمی‌توان نتیجه رضایت بخشی در این درس کسب کرد. اهمیت دیگر درس ادبیات در این است که اولین درس دفترچه آزمون عمومی است و خوب یا بد تست زدن در این درس، می‌تواند تاثیر زیادی بر روحیه داوطلب بگذارد.

سؤالات زبان و ادبیات فارسی در آزمون سراسری، جز دو بخش لغت و تاریخ ادبیات، که سؤالات آن ارتباط مستقیمی با کتاب درسی دارد، در دیگر بخش‌ها (املاء، آرایه‌های ادبی، زبان فارسی و قرابت معنایی)، ارتباط صد درصد مستقیمی با کتاب درسی ندارد و مواد آن بعضاً از کتاب‌هایی به غیر از کتاب‌های درسی انتخاب می‌شود. بودجه‌بندی این سؤال‌ها به این ترتیب است:

1) لغت: دو تا سه سؤال، به معنی لغت اختصاص دارد. برای پاسخگویی به سؤالات این بخش، دانش‌آموزان، علاوه بر تسلّط کامل به واژه‌نامه‌های کتاب‌های ادبیات پایه‌های مختلف، باید با معانی برخی از واژه‌های مهم، که در واژه‌‌نامه‌ها نیامده است نیز آشنا باشند.

2) املاء: از مبحث املاء، معمولاً دو سؤال طرح می‌شود. در این بخش، متنی خارج از کتاب‌های درسی انتخاب می‌شود؛ امّا لغاتی که در این متن‌ها غلط املایی محسوب می‌شوند، به گونه‌ای در کتاب‌های درسی وجود دارند. آشنایی با لغات مهم املایی کتاب‌های زبان و ادبیات فارسی، شرط پاسخگویی به سؤالات املاء است.

3) زبان فارسی: از این بخش معمولاً پنج تا شش سؤال مطرح می‌شود. شمارش واج، تکواژ و واژه، ساختمان واژه، مباحث متعدد گروه اسمی، جمله‌های چند جزیی و ویرایش، عمده مباحثی است که در این چند سال از آنها سؤال طرح شده است. از مباحثی دیگر، چون فرایندهای واجی، کلمات دخیل، شیوه‌ بلاغی و تشخیص اضافه‌های تشبیهی و استعاری نیز در آزمون سراسری سؤالاتی طرح شده است. برای پاسخگویی به سؤالات زبان فارسی، علاوه بر مطالعه کتاب درسی و حل تست‌های سراسری، مطالعه کتاب‌های کمک آموزشی نیز توصیه می‌شود.

4) تاریخ ادبیات: سه سؤال از پرسش‌های این آزمون به تاریخ ادبیات اختصاص دارد. برای پاسخگویی به سؤالات این بخش، باید درآمدهای آغازین فصل‌های کتاب‌های ادبیات فارسی، نکات تاریخ ادبیاتی آغاز درس‌ها و اعلام ادبیات فارسی کتاب‌ها را به دقت مطالعه کرد.

5) آرایه‌های ادبی: از مبحث آرایه، سه سؤال مطرح می‌شود. از آنجایی که ابیات و شواهد سؤالات آرایه‌های ادبی، اکثراً خارج از کتاب‌های درسی است، در نهایت، درک و شناخت عمیق هر یک از آرایه‌ها و تشخیص آنها در ابیات خارج از کتاب‌های درسی، شرط پاسخگویی به سؤالات این بخش است. بهتر است که شما داوطلبان  رشته‌های غیر علوم انسانی نیز، با مباحث و موضوعات آرایه‌های ادبی، در حد کتاب آرایه‌های ادبی علوم انسانی آشنا شوید.

6) قرابت معنایی و تناسب مفهومی: هشت تا نه سؤال به قرابت معنایی اختصاص دارد. در این بخش، معمولاً بیت یا عبارتی از کتاب درسی انتخاب و ابیاتی خارج از کتاب‌های درسی در گزینه‌ها درج می‌شود؛ در این حال، داوطلب باید به تناسب و اشتراک مفهومی این ابیات پی ببرد و گزینه درست را انتخاب کند. درک عمیق مفاهیم کتاب‌های درسی ادبیات و تشخیص این مفاهیم در ابیات و عبارات خارج از کتاب، شرط پاسخگویی به سؤالات این بخش است. داوطلبان عزیز باید توجه داشته باشند که یک مفهوم و مطلب را می‌توان به شکل‌های گوناگون بیان کرد.

الف) معنای لغات و اصطلاحات و املاء لغات

برای تقویت این قسمت، درس‌ها و متن‌های ادبی را بخوانید و به معانی لغات و اصطلاحات و کنایه‌هایی که در آنها به کار رفته است، نیز توجّه کنید. برای یافتن معانی لغات، حتماً از قسمت واژه‌ها و اعلام در انتهای کتاب استفاده کنید و تنها به توضیحات مدرّسان و معلمان یا اطّلاعات شخصی‌تان اکتفا نکنید. همچنین معانی گوناگون یک واژه را یاد بگیرید.

درس‌هایی را که جمله های آنها سخت تر است، با دقّت بیشتری بخوانید و سطر به سطر آنها را معنی کنید و از اصطلاحات، کنایه‌ها و ... که در آنها به کار رفته است، غافل نشوید. درس‌ها را به گونه‌ای مورد مطالعه قرار دهید که اگر سؤالاتی با عنوان درک مطلب از آن درس‌ها مطرح شد، توانایی پاسخگویی به آن سؤالات را داشته باشید (درک مطلب، گونه‌ای سؤال است که در مورد مفهوم متن و منظور نویسنده از کاربرد جمله‌ای خاص، از شما پرسش می‌‌کند).

اشعار را بخوانید و آنها را معنی کنید. در اشعار به آرایه‌های ادبی، کنایه‌ها و استعاره‌ها توجّه کنید. معانی اشعار را بیت به بیت مطالعه کنید. توجّه داشته باشید که درک عمیق معانی اشعار، بسیار مهم است؛ چون در آزمون سراسری سال‌های اخیر، به اشعار و کشف ارتباط میان آنها توجّه ویژه‌ای شده است. برای حفظ کردن لغات و اصطلاحات، می‌توانید از دو روش زیر در هنگام مطالعه و یادگیری، استفاده کنید:

روش اوّل: استفاده از کلمات هم خانواده است؛ مثلاً، برای حفظ معنی کلمه «مقیم» ببینید که چه کلمه هم خانواده‌ای از آن را می‌شناسید (اقامت کننده) و به کمک آنها کلمه مورد نظر را فرا گیرید (مقیم یعنی اقامت‌کننده؛ کسی که در مکانی مسکن گزیده است).

روش دوم: تداعی معانی است. در این روش، ببینید که واژه یا لغت مورد نظر در ذهن شما چه معنایی را تداعی می‌کند؛ مثلاً کلمه «مهد» شما را به یاد کلمه مهد کودک می‌اندازد که به معنی محل نگهداری کودک است؛ بنابراین، مهد به معنی محل نگهداری و گهواره است. شما در اینجا معانی کلمات ناآشنا را با کلماتی که برای ذهن شما آشنا هستند، پیوند می‌زنید. مثال دیگر، کلمه «محظوظ» است که شما را به یاد حظ کردن (به معنی بهره‌مند شدن) می‌اندازد؛ پس، محظوظ به معنی «بهره‌مند شده» است.

سعی کنید که با استفاده از این روش‌ها و خلاقیّت، علاوه بر اینکه مطالب را بهتر به حافظه می‌سپارید، مطالعه درس ادبیّات را نیز برای خودتان شیرین‌تر کنید؛ مثلاً وقتی معنی لغات را حفظ می‌کنید، کمی چاشنی خنده‌دار به ذهن خود هدیه کنید تا هم از حالت خشک صرف یادگیری لغت بیرون آید و هم یادگیری آسان‌تر شود. می‌توانید از میان لغات سخت، لغت هفته انتخاب کنید و در طی هفته که ادبیات دارید به آن لغت توجه خاص داشته باشید. می‌توانید علاوه بر استفاده از جعبه «لایتنر» از چسباندن لغات بر در و دیوار نیز برای یادگیری بهتر آنها استفاده کنید. اگر از جعبه «لایتنر» استفاده می‌کنید، روی فیش‌های این جعبه می‌توانید معانی اصطلاحات و واژه‌ها و عبارات مهم و حتی معانی ضرب‌المثل‌ها یا کنایه‌ها و استعاره‌ها را نیز یادداشت کنید؛ علاوه بر این، به لغاتی که مشابه همدیگر هستند نیز توجه کنید و آنها را روی یک فیش یادداشت کنید.

برای تقویت این قسمت از ادبیات، کارهای زیر را حتماً انجام دهید:

1ـ حتماً لغات و اصطلاحات مهم کتاب‌های درسی را با رنگ‌های مختلف مشخص کنید.

2ـ لغت‌های مهم املایی یا معنایی را پس از مشخص کردن در کتاب، در خلاصه‌ خود وارد کنید.

3ـ سعی کنید که هفته‌ای 5/1 تا 2 ساعت در زمان‌های مختلف (مثلا سه روز، روزی سی دقیقه) لغات ادبیات را مرور کنید.

4- لغات انتهای کتاب را هرگز فراموش نکنید و حتماً آنها را هم با دقت زیادی مطالعه کنید.

5- سعی کنید که حتماً درس‌های گروه کلمات املایی زبان فارسی را با دقت زیادی مطالعه کنید و آنها را یاد بگیرید.

ب) تاریخ ادبیات

این قسمت از کتاب ادبیّات، که به زندگی شاعران و نویسندگان اشاره می‌کند و در آنها موضوعاتی مانند: سال تولد و فوت، محل تولد، نام آثار آنان و محتوای آنها و به طور کلی هرگونه اطلاعاتی را درباره آنها مطرح می‌کند، به خاطر تعداد زیاد نویسندگان و شاعران، که در کتاب ادبیّات مطرح شده است، بیشتر امکان دارد که فراموش شود؛ پس این قسمت از درس ادبیات، به صورت اساسی، نیاز به حفظ کردن دارد. برخی از داوطلبان با حفظ کردن این مطالب مشکل دارند و زود مطالب این بخش را فراموش می‌کنند؛ اما باید به این نکته توجه داشته باشید که برای کسب یک درصد قابل قبول در درسی که بیشتر داوطلبان در آن، نمره خوبی را کسب می‌کنند، انجام این کار، بسیار مهم است؛ با این همه، کارهایی وجود دارد که انجام آنها فراموشی را کاهش می‌دهد. در زیر به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:

1ـ حتماً مطالب مورد نیاز تاریخ ادبیات را دسته‌بندی کنید. این کار می‌تواند به صورت قرن‌های مختلف یا موضوعی یا هر طور که خودتان می‌خواهید، انجام پذیرد. این عمل باعث می‌شود که مطالب را دیرتر فراموش کنید. حتماً تاریخ ادبیات را در خلاصه‌ خود به صورت دسته‌بندی شده بنویسید؛ یعنی علاوه بر اینکه در مورد یک شخص، قرن، نام کتاب و ... توضیحات را از هم جدا می‌کنید، افراد مختلف را نیز طبقه‌بندی کنید؛ مثلاً شاعران معاصر و شاعران قرن سه و ....

2- سعی کنید که خلاصه‌ خود را به صورت جذاب و با رنگ‌های مختلفی بنویسید تا تصویر بهتری از آن در ذهنتان شکل بگیرد. از آنجایی که مطالب حفظی برای ماندگاری بهتر و بیشتر، نیاز به مرور شدن دارند، بسته به برنامه درسی و نیاز خودتان، حتماً زمانی را برای مرور، هر چند مرورهای سریع، در نظر بگیرید.

3ـ اعلام انتهای کتاب‌ها را فراموش نکنید و اگر توانستید، نکته‌های آنها را نیز در خلاصه خود اضافه کنید.

4- روش‌های خاصّی برای حفظ اسامی و نکات و... ابداع کنید؛ مثلاً برای یادگیری و حفظ مطالب از تکنیک‌هایی نظیر مخفّف‌ها استفاده کنید؛ مثلاً برای حفظ آثار خمسه نظامی گنجوی، که عبارتند از: مخزن الاسرار، لیلی و مجنون، خسرو و شیرین، هفت پیکر و اسکندرنامه، با استفاده از حروف اوّل آنها می‌توان کلمه مخفّف «ملخ‌ها» را ساخت و از این کلمه برای یادآوری آثار نظامی استفاده کرد.

5- خلاصه‌ای از مطالب کتاب را به صورت فیش درآورید تا در زمان‌های مناسب بتوانید آنها را مرور کنید.

6- گرچه به خاطر راحتی خودتان و سهولت در یادگیری‌تان، این شما هستید که باید تصمیم بگیرید که چگونه خلاصه‌برداری کنید، اما پیشنهاد ما این است که در بالای این فیش‌ها، نام شخصیّت مورد نظر خود را بنویسید و اطّلاعاتی را که درباره این شخصیّت در کتاب‌های درس ادبیّات می‌بینید، در پایین آن یادداشت کنید؛ از جمله قرنی که در آن می‌زیسته‌اند، آثار، محتوای آثار، سبک ادبی، نگارش نویسنده یا ویژگی‌های خاص نگارش او، شاگردان و هم عصران معروف آن و به طور کلی هر گونه اطّلاعاتی را که در کتاب‌های درسی درباره آنها آمده است، به طور خلاصه در این بخش یادداشت کنید. در پایان، لازم است یادآوری شود که در تهیه این فیش‌ها و خلاصه‌ها، حتماً به قسمت اعلام در انتهای کتاب توجّه کنید؛ زیرا این بخش، بسیار مورد توجّه طراحان سؤال است.

پ) آرایه‌های ادبی

آرایه‌های ادبی، دارای تعاریف و موضوعاتی است که تنها حفظ کردن آنها، کمک چندانی در پاسخ دادن به سؤالات نمی‌کند؛ به ‌طور مثال، شاید همه بدانند که تعریف تشبیه چیست یا استعاره کدام است، اما نکات ریز و کاربردها و مثال‌های این موارد، از تعاریف آنها مهم‌تر است. برای اینکه در تست زنی آرایه‌های ادبی موفق باشید، حتماً سعی کنید که بسیار تمرین نمایید. تمرین کردن در این بخش، بسیار مهم است؛ پس سعی کنید تا می‌توانید، در اشعار مختلفی که در کتاب‌های درسی و غیردرسی آمده است، دنبال آرایه‌های ادبی بگردید و تمام بحث‌هایی را که خوانده‌اید، در این اشعار پیاده کنید. برای اینکه همه آرایه‌ها، برای زمان بیشتر و به صورت بهتری در ذهنتان بماند، حتماً هر آرایه را با یک رنگ خاص بنویسید و برای هر آرایه، مثال‌های جالب و به خاطر ماندنی را حفظ کنید. با انجام این دو کار، خواهید توانست پاسخ سؤالات راجع به آرایه در‌ آزمون سراسری را نیز خودتان استنباط کنید و آنها را علامت بزنید؛ فقط کمی تمرین می‌خواهد. اگر لازم دیدید، می‌توانید نکته‌های مهم برخی از ابیات در زمینه‌ آرایه را نیز در خلاصه‌ خود وارد کنید.

ت) زبان فارسی

زبان فارسی نیز، مانند آرایه‌های ادبی، از جمله بخش هایی از ادبیات است که یادگیری صرف قواعد آن، کمک مؤثری به تست زنی در این مبحث نمی‌کند؛ زیرا شما باید بعد از خواندن قواعد، بتوانید آنها را در جمله بیابید و درک کنید. برای انجام این کار، ابتدا حتماً کلیات مباحث و تعاریف را با مطالعه‌ کتاب یاد بگیرید و بعد از آن، تا می‌توانید، تست استاندارد بزنید تا با نکته‌های ریز زبان فارسی نیز آشنا شوید؛ به ‌طور مثال، مبحث تعداد تکواژه، مبحث سنگین و وقت‌گیری است؛ اما این موضوع نباید باعث شود تا شما این مبحث را کلاً رها کنید. پس از اینکه هر مبحث زبان فارسی را خواندید، تا می‌توانید، تست بزنید. هر چند ممکن است تست‌هایی که از این قسمت مطرح شود آسان باشد، اما توجه داشته باشید که در صورت کار نکردن روی زبان فارسی، امکان آن هست که نمره چند تست را از دست بدهید.

ث) قرابت معنایی

 آخرین و شاید مهم‌ترین قسمت ادبیات در آزمون سراسری، قرابت معنایی است. قرابت معنایی، کاملاً به درک ادبی شما مربوط است و شاید تنها کاری که می‌توان برای بهبود قرابت معنایی انجام داد، بالا بردن درک ادبی و درک معانی و مفاهیم شعرهای مختلف است. برای یادگیری بهتر مبحث قرابت معنایی، سعی کنید که کتاب شعری تهیه کرده و مفهوم شعرهای مختلف آن را درک کنید و ارتباط آن را با اشعار کتاب فارسی بیابید. اصلاً لازم نیست که هر روز مقدار زیادی از این کتاب را بخوانید؛ حتی اگر فقط روزانه ده بیت شعر از این کتاب بخوانید نیز بسیار خوب است؛ اما سعی کنید که این کار را حتماً به ‌طور مداوم انجام دهید تا به مرور زمان، درک شما از ادبیات و اشعار مختلف، بالا برود یا بتوانید راحت‌تر سؤالات را پاسخ دهید؛ البته اگر در این قسمت از ادبیات مشکل دارید، فراموش نکنید که در مدت کوتاه، پیشرفت فوق‌العاده‌ای برای شما حاصل نخواهد شد؛ اما اگر این کار را به صورت مداوم انجام دهید، مطمین باشید که نتیجه‌اش را در آزمون سراسری می‌بینید.

شما داوطلبان عزیز باید توجه داشته باشید که حتماً تا قبل از عید، حداقل یک بار، همه‌ کتاب‌هایتان را تمام نموده و نکته‌های مهم آنها را استخراج کرده و خلاصه‌برداری نمایید و هر چند وقت یک‌بار، آنها را مرور کنید. مطمین باشید که حتماً موفق خواهید شد. 

 

در مسیر کنکور، «معلم» کجای راه است؟

گاه برخی از دانش‌آموزان (به خصوص دانش‌آموزان کنکوری) تصور می‌کنند که در مدرسه وقتشان گرفته می‌شود و آنها به تنهایی و به یاری کتاب‌ها یا «سی دی»‌های کمک آموزشی می‌توانند نتیجه بهتری بگیرند. این گروه از دانش‌آموزان تصور می‌کنند که برخی از معلم‌های مدرسه کُند پیش می‌روند یا دانش لازم را برای موفق کردنشان در آزمون سراسری ندارند، و آنها به تنهایی و با اتکا بر خود (به ویژه در ترم دوم یا ماه‌های منتهی به آزمون سراسری) به آسانی مطالب را فرا می‌گیرند و مقولۀ خودآموزی به نظرشان بهتر و مفیدتر جلوه می‌کند. این قبیل دانش‌آموزان احساس می‌کنند که یادگیری از معلم‌ها به معنای تسلیم شدن به قدرت آنهاست؛ در نتیجه به توصیه‌های معلم‌های خود کاملاً توجه نمی‌کنند و ترجیح می‌دهند که کارها را به روش خودشان انجام دهند.

این در حالی است که مهم‌ترین نکته برای یک داوطلب آزمون سراسری، کسب دانش علمی و آمادگی برای آزمون سراسری به مؤثرترین شیوۀ ممکن است، و برای دست‌یابی به این هدف، هر دانش‌آموزی به معلم‌هایی نیاز دارد که دانش آنها را بپذیرد و تسلیم دانایی آنها شود. پذیرش این نیاز، نشانۀ نادانی یا کم هوشی یک دانش‌آموز نیست؛ بلکه تنها ضعف موقّت یک دانش‌آموز را آشکار می‌سازد تا به کمک معلمانش بر آن غلبه کند.

باید بپذیریم که آموختن، نیاز به حس تواضع و فروتنی دارد. ما باید اعتراف کنیم که معلّم‌های ما، افرادی هستند که آشنایی بیشتر و دانش عمیق‌تری نسبت به ما دارند و دلیل نیاز ما به آنها این است که فرصت کم است و ما باید بتوانیم، با وقت و انرژی محدودی که داریم، از این آزمون سربلند بیرون بیاییم؛ پس ما نمی‌توانیم بر اساس قانون آزمون و خطا جلو برویم و از طریق کتاب‌های کمک آموزشی و توصیه‌هایی که از رسانه‌های جمعی می‌شنویم، مرحله یادگیری و دست‌یابی به آمادگی را طی کنیم.

نمی‌گوییم که معلم، راه میان‌بر را به ما نشان می‌دهد؛ بلکه وی فرآیندی را که باید طی شود، تا حد امکان، ساده و مؤثر می‌سازد. سال‌های تجربه آموزی، به معلم‌های ما، درس‌هایی با ارزش و راهبردهایی مؤثر برای فراگیری آموخته است. با بهره گیری از آنها، دانش و تجاربشان، متعلق به ما خواهد بود و این دلسوزان عرصة آموزش می‌توانند ما را از پیمودن راه‌های فرعی و غیر ضرور و خطاهای احتمالی، مصون دارند.

همچنین دبیرانمان در هنگام عمل، ما را تحت نظر می‌گیرند و بازخوردهای لازم را می‌دهند؛ ضمن آنکه توصیه‌های آنها نیز، بر اساس شرایط و نیازهای ماست. وقتی ما به روش متمرکز، مطلبی را می‌آموزیم، حواس پرتی کمتری را تجربه می‌کنیم و آموخته‌های ما، به خاطر شدت تمرکز و تمرین‌هایمان، به شکل عمیق‌تری در ذهنمان نهادینه می‌شوند و ایده‌ها و رشد فکری ما در زمان کوتاه‌تری به شکوفایی می‌رسند.

در این میان، آن چه بر غنای رابطه بین معلم و دانش‌آموز می‌افزاید و آن را تقویت می‌کند، کیفیت احساسی رابطه بین آنهاست. وقتی معلم احساس کند که شما حسی ارزشمند برای عرضه و ارایه به وی دارید، مثلاً اشتیاق زیاد برای فراگیری، تواضع و فروتنی نسبت به معلم، انرژی جوانی برای موفقیت و ... دارید، می‌تواند رابطۀ احساسی قدرتمندی با شما برقرار کند و خود شما نیز به لحاظ احساسی مجذوب او می‌شوید. فایدۀ این رابطۀ احساسی دو جانبه این است که منجر به گشودن راه‌هایی به سوی شما می‌شود. وقتی شما کسی را تحسین می‌کنید، مستعد دریافت و تقلید کردارهای او می‌شوید و از آن پس، به او توجه بیشتری می‌کنید. فعالیت نورون‌های آیینه‌ای شما افزایش می‌یابد و اجازه می‌دهد تا فرایند یادگیری، در سطحی بالاتر از انتقال معمول دانش انجام شود و طرز تفکر شما را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

در پایان، فواید حضور در کلاس درس و دل سپردن به کلام و درس معلم را یک بار دیگر فهرست‌وار بیان می‌کنیم:

* معلم‌های با تجربه، روش‌ها و نکاتی را می‌دانند که نتیجه 20 تا 30 سال تدریسشان است و این نکات در هیچ کتابی دیده نمی‌شود.

* موفقیت، بدون یک دبیر خوب، سخت، اما امکان‌پذیر است و تلاش مضاعفی را می‌طلبد.

* یکی از مهم‌ترین عواملی که موجب شده است تا نظام آموزشی فنلاند در برنامه ارزیابی تحصیلی دانش‌آموزان (آزمون پیزا) در صدر جهان قرار گیرد، روابط مثبت و خوب بین معلم و دانش‌آموزان است؛ زیرا دانش‌آموزان همیشه احساس می‌کنند که در کلاس مورد پذیرش هستند، معلم‌ها با رویی گشاده با آنها روبرو می‌شوند، و  احساس همدلی و درک متقابل بین معلم و دانش‌آموز، در سطحی بالا قرار دارد، و این موضوع، نه تنها عاملی در موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان است، بلکه حتی میزان مشارکت اجتماعی دانش‌آموزان در فعالیت‌های فوق برنامه مدرسه، کارهای گروهی و حتی رابطه با همسالان را نیز بهبود می‌بخشد.

دلیل نیاز ما به معلم‌هایمان این است که فرصت کم است و ما باید بتوانیم، با وقت و انرژی محدودی که داریم، از این آزمون سربلند بیرون بیاییم؛ پس ما نمی‌توانیم بر اساس قانون آزمون و خطا جلو برویم و از طریق کتاب‌های کمک آموزشی و توصیه‌هایی که از رسانه‌های جمعی می‌شنویم، مرحله یادگیری و دست‌یابی به آمادگی را طی کنیم 

 

راه رسیدن به جواب، مطالعۀ دقیق سؤال است

بارها  شنیده‌ایم که «درک سؤال، نیمی از جواب است»؛ این موضوع واقعیتی غیر قابل انکار است، اما متاسفانه بسیاری از دانش‌آموزان، به ویژه داوطلبان آزمون سراسری، به این نکتۀ مهم بی‌توجه هستند. آنها بدون اینکه سؤال را با دقت و تا انتها بخوانند، به سراغ گزینه‌ها می‌روند و وقتی از آنها می‌پرسیم که چرا سؤال را با دقت نخوانده‌اند، به فرصت کم برای پاسخگویی و لزوم سرعت عمل اشاره می‌کنند؛ غافل از اینکه با به کارگیری همین شیوۀ اشتباه، بخش قابل توجهی از نمرۀ خود را از دست می‌دهند.

به عنوان یک معلم، بارها شاهد دانش‌آموزانی بوده‌ام که در آزمون‌های آزمایشی یا آزمون‌های داخلی، درصد کمی کسب کرده‌اند. وقتی از دانش‌آموز مورد نظر خواسته‌ام که در مقابل من سؤالی را با صدای بلند بخواند و پاسخ دهد، متوجه شده‌ام که وی دقت لازم را در خواندن سؤال ندارد، و وقتی ایراد او را متذکر شده‌ام، مصرّانه معتقد بوده که با استفاده از همین روش هم می‌تواند پاسخگو سؤالات باشد، یا چون با صدای بلند خوانده، اشتباه کرده است؛ اما واقعیت این است که تعداد قابل توجهی از دانش‌آموزان به سؤال و نکته کلیدی آن توجه و دقت لازم را ندارند و در نتیجه یا اصلاً متوجه سؤال نمی‌شوند و به بی‌راهه می‌روند و یا مجبور می‌شوند که چند بار گزینه‌ها را بخوانند تا بتوانند به پاسخ صحیح برسند.

اما یک سؤال را چگونه باید خواند و به چه نکاتی باید توجه کرد تا بتوان سریع‌تر به پاسخ صحیح رسید؟

* هنگام خواندن سؤال آرامش داشته باشید و همیشه سعی کنید که متن سؤال را با دقت و آرامش تمام بخوانید تا بفهمید که سؤال از شما چه خواسته است؛ زیرا با فهمیدن متن سؤال و دقت در آنچه از شما خواسته شده است، به نیمی از پاسخ دست یافته‌اید.

* به نکته‌های کلیدی سؤال دقت کنید. در هنگام خواندن سؤالات به کلمات کلیدی توجه کنید و زیر آنها را خط بکشید؛ مثلاً به کلماتی مانند: همه، هیچ یک، همیشه، هرگز، بزرگترین، درست‌ترین، نادرست‌ترین، کمترین، بیشترین، بجز و ... در متن سؤال توجه کنید. اینها کلماتی هستند که می‌توانند معنی تست را عوض کنند؛ پس ابتدا آنها را مشخص کنید و سپس تست را پاسخ دهید.

* به سؤال‌های منفی در منفی دقت کنید؛ گاه طراح سؤال متن سؤال را منفی در منفی طرح می‌کند؛ برای مثال، گفته می‌شود که همۀ گزینه‌ها بجز ... صحیح نیست. توجه به این سؤال‌های منفی در منفی، که به خصوص در درس ادبیات به وفور دیده می‌شود، اهمیت بسیاری دارد .

* از طولانی بودن سؤال نترسید و با دیدن صورت طولانی یک تست، از حل آن منصرف نشوید. بسیاری از تست‌هایی که ظاهری طولانی دارند، دارای راه حل ساده‌ای هستند و با کمی دقت می‌توان آنها را حل کرد.

* وقت خود را صرف سؤال‌هایی که نمی‌فهمید، نکنید. با توجه به اینکه ارزش سؤال‌های یک درس یکسان است و اگر شما به سؤال آسان پاسخ دهید یا پاسخگوی سؤال سخت باشید، تفاوتی در درصد و تراز شما ایجاد نخواهد شد، درست آن است که وقت خود را صرف پاسخگویی به سؤال‌های سخت یا سؤال‌هایی که متوجه مفهوم آنها نمی‌شوید، نکنید. خوب است بدانید که حتی رتبۀ یک آزمون سراسری هر سال نیز به تعدادی از سؤال‌ها پاسخ نمی‌دهد؛ بلکه در پاسخگویی به سؤال‌های یک درس، در کل، وضعیت بهتری نسبت به سایر داوطلبان دارد؛ پس روی یک سؤال بیش از حد تمرکز نکنید، چون این مساله باعث می‌شود که شما به مرورِ همۀ سؤال‌های یک درس نرسید؛ سؤال‌هایی که امکان دارد ساده باشند و شما به خوبی از پسِ پاسخگویی به آنها برآیید.

* از یک سؤال به سؤال دیگر نپرید. در مقابل داوطلبانی که روی یک سؤال بیش از حد تمرکز می‌کنند، برخی از داوطلبان، هنوز یک سؤال را به طور کامل و دقیق نخوانده، به سراغ سؤال دیگر می‌روند؛ زیرا می‌ترسند که زمان کم بیاورند! در نهایت نیز  از یک سؤال به سراغ سؤال بعدی و از یک درس به سراغ درس بعدی می‌روند، و چون نمی‌توانند تمرکز لازم را داشته باشتد، توان پاسخگویی به سؤال‌ها را ندارند. برای جلوگیری از این مشکل، در حال حاضر باید با تست زدن‌های مکرر، زمان پاسخگویی به سؤال‌های هر درس را در ذهن داشته باشید و در همان محدوده برای هر سؤال وقت بگذارید و بعد از پایان زمان پاسخگویی به هر سؤال، سراغ سؤال بعدی بروید (زمان پاسخگویی به هر سؤال ادبیات 43 ثانیه، معارف اسلامی 41 ثانیه، عربی و زبان 48 ثانیه، ریاضی 94 ثانیه برای داوطلبان گروه آزمایشی علوم تجربی و حدود 93 ثانیه برای داوطلبان گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی، زمین‌شناسی 48 ثانیه، زیست‌شناسی 42 ثانیه، فیزیک 74 ثانیه، و شیمی 60 ثانیه است).

* حواستان به نمرۀ منفی باشد. تعدادی از داوطلبان، بدون داشتن دانش کافی و مطالعۀ دقیق سؤال، به همۀ سؤال‌ها پاسخ می‌دهند و در نتیجه نمرۀ منفی کسب می‌کنند. این بدان خاطر است که به سؤالی پاسخ اشتباه می‌دهند و علاوه بر آنکه نمره آن را کسب نمی‌کنند، یک سوم نمره خود را نیز از دست می‌دهند. گفتن جملاتی مثل اینکه «نمی‌توانم سؤالی را بی‌پاسخ رها کنم» یا «پیش خودم می‌گویم شاید انتخابم درست باشد و بعداً پشیمان شوم که چرا به این سؤال پاسخ ندادم» اشتباه محض است و موجب خواهد شد که در نهایت، رتبه‌ای بسیار بدتر از پیش‌بینی و انتظارتان کسب کنید. 

 

اطلاعیه آزمون های سنجش